Được thành lập tháng 5/2010, vào thời điểm đó Phòng Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp Công an tỉnh chỉ có 7 đồng chí. Xác định rõ nhiệm vụ là đơn vị có chức năng tham mưu, hướng dẫn, thực hiện công tác thi hành án hình sự; quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra công tác thi hành án hình sự, thi hành biện pháp tư pháp, công tác giam giữ, tạm giam, bảo vệ phiên tòa và thực hiện các hoạt động hỗ trợ tư pháp khác theo quy định của pháp luật....trên địa bàn tỉnh. Quân số đơn vị ít, lại đảm nhận những nhiệm vụ rất phức tạp và nhạy cảm. Hầu như các công việc mà CBCS đơn vị thực hiện đều liên quan trực tiếp đến các quyền cơ bản của con người, lợi ích, trách nhiệm các đối tượng, lại phải ràng buộc bởi những quy định hết sức chặt chẽ của pháp luật. Chính vì vậy đòi hỏi mỗi CBCS trong đơn vị phải nắm, hiểu, áp dụng đúng pháp luật, đồng thời phải đảm bảo các yêu cầu về nghiệp vụ và phục vụ nhiệm vụ chính trị. Chỉ tính riêng năm 2016, Phòng cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp Công an tỉnh đã tiến hành bảo vệ an toàn 46 phiên tòa với 237 lượt cán bộ chiến sỹ tham gia, áp giải 172 phạm nhân đi chấp hành án tại các trại giam do Bộ Công an quản lý, 29 phạm nhân chấp hành án tại các phân trại quản lý phạm nhân Trại tam giam Công an tỉnh. Thực hiện nghiêm túc các quy định về tiếp nhận, phân loại, bảo quản, xử lý vật chứng. Trong công tác xét giám án phạt tù đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan, công bằng, trong đó năm 2016 đã tham mưu đề nghị và được tòa án nhân dân tỉnh quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho 22 phạm nhân.
Chia sẻ với chúng tôi về công việc việc của mình, Thiếu tá Hoàng Thị Kiều Diễm Phó đội trưởng đội Tham mưu cho biết. “Với các cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị, Công việc mà chúng tôi cảm thấy băn khoăn và lo lắng nhất chính là công tác thi hành án tử hình, công tác này hiện nay được áp dụng bằng hình thức tiêm thuốc độc theo nghị định số 82 của Chính phủ, qua quá trình triển khai thực hiện, mặc dù thực hiện công tác này các cán bộ chiến sỹ có tư tưởng thoải mái hơn không bị ám ảnh, áp lực như hình thức được áp dụng trước đây, nhưng lại để lại trong mỗi cán bộ chiến sỹ rất nhiều nhiều suy nghĩ”. Cán bộ chiến sỹ của đơn vị còn nhớ rất rõ vào thời điểm tháng 11 năm 2012, khi tòa án nhân dân tỉnh Bắc Kạn ra quyết định thi hành án tử hình đối với Dương Hữu Tự sinh năm 1976 có hộ khẩu thường trú tại huyện Bạch Thông. Đây cũng là lúc mỗi cán bộ phòng Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp Công an tỉnh xác định đó là nhiệm vụ thực sự nặng nề. Khi Hội đồng thi hành bản án hoàn tất các thủ tục. Ngày 21/8/2014, sau khi được tổ chức ăn bữa ăn cuối cùng theo tiêu chuẩn, chế độ quy định, được viết tâm thư cũng như ghi âm lời nói cuối cùng, bị án Dương Hữu Tự được áp giải từ trại tạm giam Công an tỉnh đến Trại tạm giam số 1 Công an thành phố Hà Nội để tổ chức thi hành án. Trong lúc cận kề giữa sự sống và cái chết, mặc dù bản thân bị án không có hành động chống đối hay tỏ ra lo sợ. Nhưng với những cán bộ thi hành việc trừng trị kẻ phạm tội ở mức hình phạt cao nhất theo Bộ luật hình sự là tử hình. Thì đằng sau đó là sự căng thẳng và nỗi ám ảnh, mà trong thâm tâm họ không bao giờ muốn thực hiện lại. Cũng như mong muốn sẽ không còn những con người rơi vào hoàn cảnh tương tự. Trong lần thi hành án này, các CBCS của đơn vị còn cùng với các lực lượng có liên quan tổ chức chôn cất bị án vì lý do điều kiện gia đình của bị án không thể đưa đưa tử thi bị án về tổ chức mai tang được. Với các anh, đó còn là điều nên làm để cho người chết được thanh thản trước khi từ giã trần thế về với cát bụi và các anh cũng thấy nhẹ lòng khi hoàn tất một công việc "đặc biệt" trước khi trở về với công việc thường ngày. Ở đời có kẻ ác, người hiền, thấy cái ác thì phải đấu tranh những kẻ phạm tội pháp luật không dung thứ. Việc áp dụng thi hành án tử hình cũng là hình phạt được áp dụng để giáo dục, răn đe chung.
Với những công việc thầm lặng mà chỉ có những người ở trong cuộc mới hiểu, nhiệm vụ có nhiều khó khăn, phức tạp nhưng mỗi cán bộ chiến sỹ Phòng Cảnh sát Thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp Công an tỉnh luôn cố gắng vươn lên, giữ vững phẩm chất đạo đức của người Công an nhân dân từng bước khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong việc thực thi công lý, thực hiện tốt nhiệm vụ của mình góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tư trên địa bàn.