Google tôn vinh ca trù Việt Nam

Ca trù phản ánh văn hóa, tín ngưỡng và hệ tư tưởng của người Việt thế hệ trước. Đây là một hình thức nghệ thuật dân gian truyền thống đại diện cho những thay đổi xã hội trong đời sống địa phương theo thời gian.

Tháng 10/2009, ca trù được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Thể loại nghệ thuật này gần đây đã được hồi sinh nhờ vào nỗ lực tập trung của các tổ chức nhà nước và các đơn vị quốc tế, thường được biểu diễn tại các phường ca trù hoặc các lễ hội thường niên.

Hình ảnh ca trù do Google thiết kế diễn tả một chầu hát gồm 3 thành phần chính: Ngồi giữa là một nữ ca sĩ, gọi là "đào" hay "ca nương", sử dụng bộ phách gõ lấy nhịp.

Bên phải là một nhạc công nam giới, gọi là "kép" chơi đàn đáy phụ họa theo tiếng hát. Nhạc công đàn đáy này có lúc hát thể cách hát sử và hát giai, vừa đàn vừa hát. Và người thứ ba ngồi bên trái giữ vai trò người thưởng ngoạn, còn gọi là "quan viên", thường là tác giả bài hát, là người đánh trống chầu chấm câu và biểu lộ chỗ đắc ý bằng tiếng trống.

Được biết, hình ảnh này do hoạ sĩ Xuân Lê vẽ. Chia sẻ cảm nghĩ khi thực hiện bức họa giao diện cho Google, họa sĩ Xuân Lê nói: “Ngày nay, nhiều loại âm nhạc đã được hình thành và phát triển để phù hợp với thị hiếu của một lượng lớn khán giả. Họ tiếp cận và phổ biến đến mọi người nhanh hơn trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

Do đó, một số nhạc dân gian truyền thống và đương đại có thể dần bị lãng quên và có thể rơi vào nhu cầu bảo tồn cấp thiết. Thật tuyệt vời khi có cơ hội truyền tải hình ảnh của những người biểu diễn ca trù - một trong những thể loại âm nhạc truyền thống ở nước tôi. Nó đã có từ thế kỷ 15 và được bảo tồn cho đến ngày nay”.

Theo họa sĩ Xuân Lê, tác phẩm của mình được truyền cảm hứng từ các clip biểu diễn ca trù, ông được truyền cảm hứng từ cách các nghệ sĩ trình diễn.

Qua việc tôn vinh nghệ thuật ca trù với biểu tượng Doodle, Google cho biết mong muốn nâng cao nhận thức và sự quan tâm của công chúng đối với những nghệ thuật dân gian truyền thống đang có nguy cơ biến mất, nhắc nhở thế hệ trẻ luôn nhớ về cội nguồn.

Google cũng muốn mang lại cho người xem cảm giác tự hào và tinh thần dân tộc, khuyến khích thế hệ trẻ khám phá nền văn hóa nghệ thuật truyền thống với các di sản phong phú của Việt Nam, khơi gợi lên sự quan tâm của cộng đồng quốc tế về loại hình nghệ thuật truyền thống độc đáo này.

Nhà nghiên cứu Đặng Hoành Loan cho rằng, Hà Nội là cái nôi của ca trù, bởi vì Hà Nội là Thăng Long. Ca trù sinh ra từ Thăng Long, lớn lên từ Thăng Long, có tên ca trù cũng có từ Thăng Long, di tích còn lại vẫn còn đây là đình Đông Ngạc. Tóm lại, Thăng Long là cái nôi của ca trù...

Trước sự kiện Google tôn vinh ca trù Việt Nam, nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long- chủ nhiệm dự án CD NSND Quách Thị Hồ - Đào nương bậc nhất thế kỷ 20 - Nhà xuất bản Âm nhạc phát hành (khoảng 2006) và DVD Ca trù Thăng Long của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (năm 2013) cũng chia sẻ: “Ca trù là loại hình nghệ thuật rất đặc biệt của người Việt. Nếu các loại hình ca hát truyền thống khác thiên về hoạt động mang tính dân gian cộng đồng nhiều thì ca trù mang tính chuyên nghiệp phục vụ đối tượng khán giả (dù là ít) của xã hội ta ngày xưa. Đó có thể coi là tầng lớp trí thức (nho sĩ) thông thạo văn thơ, am hiểu lịch sử văn hóa và yêu thơ ca. Chính vì ca trù đặc biệt và khu biệt như vậy nên không được phổ biến rộng rãi trong đời sống đại chúng.

Chính vì thế, sự nỗ lực trong nhiều năm qua để vực dậy các loại hình nghệ thuật truyền thống nói chung, ca trù nói riêng thì bây giờ chúng ta đã có cộng đồng sinh hoạt ca trù đông đảo hơn. Dù vẫn còn những khó khăn trong việc bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật ca trù nhưng như thế cũng là tín hiệu đáng mừng rồi.

Sự kiện Google tôn vinh ca trù Việt Nam là điều đáng tự hào, rõ ràng là giá trị của ca trù được nhìn nhận và có thể coi là thành quả trong một giai đoạn. Qua đây, cũng là dịp để khuyến khích giới trẻ quan tâm văn hóa truyền thống...”.

Nguyễn Hằng