Người Ukraine đối mặt mùa đông không điện, nước, máy sưởi

Artem Panchenko, 9 tuổi, giúp bà nội đốt đống lửa nghi ngút khói trong căn bếp tạm ngoài trời gần chung cư hoang tàn.

Ánh nắng đang tắt dần mà hai bà cháu cần ăn trước khi mặt trời lặn và nhà cửa chìm trong bóng tối lạnh lẽo. Giống hàng trăm nghìn người Ukraine khác, Panchenko và bà đối mặt một mùa đông dự kiến vô cùng khắc nghiệt.

Hai ba cháu sống trong tình trạng không khí đốt, nước hay điện suốt ba tuần nay, từ khi Nga liên tục pháo kích, cắt đứt mọi tiện nghi tại Kivsharivka, Kharkov đông bắc Ukraine. Với hai người cùng những cư dân khác ở khu chung cư, đốt củi ban đêm và nấu ăn ngoài trời là cách duy nhất để tồn tại.

Iryna Panchenko nhấc nồi thức ăn khỏi bếp khi cháu nội Artem đứng cạnh tại Kivsharivka ngày 16/10. Ảnh: AP

"Trời thì lạnh mà bom cứ dội xuống", Artem nói hôm 16/10 khi đang giúp bà nội nấu ăn. "Thực sự rất lạnh. Cháu phải mặc quần áo dày khi đi ngủ".

Những cuộc không kích của Nga ngày 17 và 18/10 vào thủ đô Kiev và một số thành phố khác của Ukraine bằng máy bay không người lái và tên lửa nhắm đến các nhà máy điện. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 18/10 cho hay trong tuần qua, Nga đã đánh sập 30% nhà máy điện khắp Ukraine, gây "tình trạng mất điện diện rộng trên toàn quốc".

Khi nhiệt độ xuống dưới âm, những người chưa sơ tán khỏi miền đông Ukraine đang cố tìm cách sống sót qua những tháng lạnh giá.

Tại làng Kurylivka gần đó, Vikotr Palyanitsa đẩy xe cút kít chở đầy củi mới chặt đi dọc con đường hướng về nhà. Anh đi qua một xe tăng bị phá hủy, các tòa nhà tan hoang, một nhà thờ gỗ 300 năm tuổi đã bị san phẳng.

Palyanitsa, 37 tuổi, cho hay đã tích đủ củi để dùng cho mùa đông, nhưng sẽ ngủ cạnh bếp củi trong lều vì tất cả cửa sổ trong nhà đã bị thổi bay.

"Không thoải mái chút nào. Chúng tôi dành phần lớn thời gian đi nhặt củi. Các anh có thể thấy chúng tôi đang sống trong hoàn cảnh thế nào", Palyanitsa nói, nhấn mạnh cảnh sống kham khổ trong vài tháng tới.

Giới chức đang nỗ lực khôi phục điện cho khu vực trong những ngày tới, sau đó sửa chữa cơ sở hạ tầng cấp nước và khí, theo Roman Semenukha, phó lãnh đạo chính quyền khu vực Kharkov.

"Làm xong những việc đó chúng tôi mới có thể bắt đầu khôi phục hệ thống sưởi", ông cho biết, nói thêm chính quyền đang nỗ lực cung cấp củi cho người dân nhưng không rõ bao giờ có thể khôi phục điện nước.

Đứng bên đống củi chẻ, Palyanitsa không chờ đợi chính quyền giúp đỡ. Anh cho hay không kỳ vọng vào hệ thống sưởi khôi phục mà cảm thấy cần sẵn sàng bảo vệ bản thân ngay khi mùa đông bắt đầu.

"Tôi có tay chân, tôi không sợ lạnh vì có thể đi tìm củi, đốt lò sưởi ấm", anh nói.

Giới chức ở những khu vực do Ukraine kiểm soát tại vùng Donetsk lân cận đang kêu gọi người dân sơ tán, đồng thời cảnh báo mọi tiện nghi khí đốt và nước ở nhiều nơi sẽ không thể khôi phục vào mùa đông. Giống như vùng Khakov, những người Ukraine bình thường đang sống trong hàng nghìn ngôi nhà bị phá hủy, mái nhà dột nát hoặc hư hỏng, cửa sổ bị thổi bay, không có khả năng bảo vệ họ khỏi thời tiết lạnh giá hay ẩm ướt. Nguy cơ về một mùa đông không khí sưởi thậm chí còn lan sang những khu vực khác cách xa chiến tuyến.

Trả đũa vụ nổ cầu Crimea, Nga tăng cường tập kích các cơ sở hạ tầng năng lượng dân sự khắp Ukraine, khiến nhiều thành phố và thị trấn mất điện. Các cuộc tấn công ngày 17/10 nhằm vào Kiev, Sumy ở đông bắc, Vinnytsia ở phía tây Ukraine.

Người đàn ông chặt củi ở Kivsharivka ngày 16/10. Ảnh: AP

Tại trung tâm Kurylivka, một nhóm đàn ông dùng cưa máy cưa đổ cây gần bến xe buýt. Vừa làm, họ vừa cảnh báo phóng viên rằng mìn của Nga có thể lẫn trong đám cỏ xung quanh.

Không điện nước, nhà cửa trở thành nơi trú ẩn thô sơ như thời Trung Cổ, người dân sống nhờ ánh nến, lấy nước từ giếng, mặc nhiều quần áo chống rét. Iryna Panchenko, bà của Artem, cho hay hai bà cháu ngủ trong một căn hộ bỏ hoang của hàng xóm vì cửa sổ trong nhà bà đều vỡ nát do Nga không kích.

"Sau vụ nổ đầu tiên, một cửa sổ vỡ hết, hai cái còn lại hư hỏng. Tới vụ thứ hai, mọi cửa sổ đều vỡ tan", bà nói. "Ở đây trời rất lạnh, rất khó nấu ăn cũng như chạy đi chạy lại giữa căn hộ và nơi nấu ăn. Chân tôi thường đau nhức".

Những căn nhà tạm nằm rải rác trên những khoảng sân um tùm cỏ trong khu chung cư, nơi cư dân tụ tập nấu nướng bên đống lửa. Một người phụ nữ thu thập gỗ vụn từ căn hộ ở tầng trệt, nơi bị rocket Nga tấn công. Một người khác nói đùa rằng căn hộ nhà mình đã biến thành căn hộ 5 phòng sau khi tường nhà sập.

Anton Sevrukov, 47 tuổi, nướng bánh mỳ và đun nước trên bếp lửa để pha trà cho mẹ, người bị tàn tật. "Không điện, không nước, không khí đốt, chúng tôi rất lạnh", Sevrukov nói. "Tôi đang pha trà cho mẹ trên bếp lửa nhưng bà chỉ uống một chút cho ấm người".

Anton Sevrukov nướng bánh mỳ trên bếp ở Kivsharivka, Ukraine, ngày 16/10. Ảnh: AP

Trong bóng tối ở căn hộ chật chội, ẩm mốc, mẹ của Sevrukov ngồi trên ghế sô pha, đắp chăn, bên cạnh là vài đĩa thức ăn đã hỏng. Bà Zoya cho hay phải nằm liệt giường 7 năm nay và dành phần lớn thời gian ngồi một chỗ, chơi bộ bài cũ.

"Trời đang rất lạnh. Nếu không có con trai, tôi sẽ chết cóng", bà nói.

Sevrukov cho hay đã nhờ một người bạn ở thành phố Kharkov, thủ phủ tỉnh, mua cho một lò sưởi điện để dùng nếu điện được cấp lại. "Tôi hy vọng chúng tôi sẽ sớm có điện để sống qua mùa đông", anh nói.