Cuộc sống tại Triều Tiên trong những ngày “căng như dây đàn”

Một tòa nhà được xây dựng dành cho các nhà khoa học tại Triều Tiên có mô hình tên lửa trên nóc (Ảnh: WSJ)

Trong ngày đầu tiên của chuyến đi kéo dài từ ngày 14-19/9, khi nhóm phóng viên bay tới Bình Nhưỡng, họ đã được nghe bản tin của truyền thông nhà nước Triều Tiên kêu gọi đánh bại nước Mỹ vì đã thao túng Liên Hợp Quốc thông qua nghị quyết trừng phạt mới nhằm vào Triều Tiên.

Bước sang ngày thứ hai trong hành trình của nhóm phóng viên, Triều Tiên đã phóng một tên lửa đạn đạo bay qua Nhật Bản. Và chỉ vài giờ sau khi nhóm phóng viên rời khỏi Bình Nhưỡng, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ “hủy diệt hoàn toàn” Triều Tiên nếu Mỹ muốn tìm cách bảo vệ chính mình và đồng minh.

Các phóng viên của Thời báo Phố Wall đã được hai nhà ngoại giao Triều Tiên, những người nhã nhặn và giao tiếp được bằng tiếng Anh, đón tiếp tại sân bay quốc tế Bình Nhưỡng . Trong những ngày sau đó, các phóng viên đã có các cuộc phỏng vấn chính thức, các chuyến thăm tới những nơi đặc trưng của Bình Nhưỡng và trò chuyện với một số người Triều Tiên.

Chuyến đi được kiểm soát chặt chẽ và các nhà chức trách Triều Tiên đã chấp thuận đề nghị của các phóng viên, cho phép họ tới thăm các nhà máy và cửa hàng do chính phủ Triều Tiên lựa chọn địa điểm. Một số yêu cầu khác, như gặp gỡ các công dân Mỹ bị Triều Tiên bắt giữ khi đang giảng dạy tại Đại học Bình Nhưỡng, đã không được đồng ý.

Giới chức Triều Tiên

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un đứng cạnh các sản phẩm giày của Triều Tiên (Ảnh: WSJ)

Trò chuyện với các phóng viên nước ngoài, giới chức Triều Tiên cho biết các vũ khí của nước này, bao gồm tên lửa hạt nhân được thiết kế phóng tới Mỹ, chỉ nhằm một mục đích duy nhất là phòng vệ. Họ mô tả các loại vũ khí này là sự cần thiết để chống lại mối đe dọa thường xuyên từ các cuộc tấn công của Mỹ. Giới chức Triều Tiên nói rằng họ muốn buộc Mỹ phải cùng tồn tại trong một môi trường răn đe như trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Các quan chức Triều Tiên rất tò mò về những câu hỏi không dễ để trả lời như ai là cố vấn chủ đạo của Tổng thống Donald Trump, hay liệu Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson có tiếp tục làm công việc đó không. Thậm chí có người còn quan tâm tới cuộc tranh cãi tại Mỹ liên quan tới các binh sĩ chuyển giới và thắc mắc rằng quân đội Mỹ có nhiều trường hợp chuyển giới như vậy không.

Giới chức Triều Tiên tin rằng Mỹ luôn muốn hủy diệt chính quyền Bình Nhưỡng từ sau Chiến tranh Lạnh. Họ cũng nhắc các phóng viên nhớ lại rằng Mỹ từng đưa Triều Tiên vào trục ma quỷ hồi năm 2002 và tỏ ra thất vọng về sự coi thường của Washington đối với Bình Nhưỡng.

Chia sẻ với các phóng viên, ông Ri Yong Pil, phó chủ tịch Viện nghiên cứu Mỹ thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên, nhớ lại cảm giác bị xúc phạm khi một nhân viên phụ trách nhập cảnh của Mỹ tại sân bay quốc tế John F. Kennedy ở New York từng không phân biệt được tên viết bằng tiếng Anh của Triều Tiên, Democratic People’s Republic of Korea, có nghĩa là Triều Tiên, chứ không phải Hàn Quốc.

Không từ bỏ vũ khí hạt nhân

Bên ngoài một tòa chung cư mới được khánh thành ở Bình Nhưỡng (Ảnh: Reuters)

Trong chuyến thăm này, các phóng viên của Thời báo phố Wall liên tục được các nhà chức trách Triều Tiên nhấn mạnh về chương trình vũ khí. Họ nói rằng Triều Tiên sẽ không từ bỏ chương trình hạt nhân trong bất kỳ hoàn cảnh nào và sẵn sàng đương đầu với các lệnh trừng phạt kinh tế cũng như nguy cơ chiến tranh với Mỹ để duy trì chương trình hạt nhân này.

“Chúng tôi đã đủ lớn mạnh rồi. Chúng tôi không quan tâm tới các cuộc đối thoại nhằm đánh đổ vị thế chiến lược mới được xây dựng của chúng tôi”, ông Ri cho biết.

Trong những cuộc phỏng vấn với các nhân viên tại các cửa hàng tạp hóa, và các công nhân do chính phủ sắp xếp, hay những người mà nhóm phóng viên tình cờ gặp trên đường, tất cả đều nói rằng họ ủng hộ chương trình tên lửa của chính phủ và sẵn sàng hy sinh nếu các biện pháp trừng phạt gây khó khăn cho nền kinh tế Triều Tiên.

Tỏ rõ niềm tự hào về năng lực tên lửa ngày càng tiến bộ của đất nước, một nhân viên pha chế tại một nhà hàng của Triều Tiên cho biết: “Chúng tôi sẽ giành chiến thắng cuối cùng trước Mỹ. Tôi ước gì chúng tôi có thể phóng 20 đến 30 tên lửa một ngày”.

Một số người Triều Tiên, bao gồm cả quan chức chính phủ, đã bày tỏ sự cảnh giác với Trung Quốc - một người bạn lâu năm của Bình Nhưỡng và cũng là nước ủng hộ các biện pháp trừng phạt Triều Tiên gần đây. Ngoài ra, một số người dân cũng hoài nghi về chất lượng và độ an toàn của thực phẩm và một số sản phẩm của Trung Quốc.

Cuộc sống thường ngày

Trẻ em Triều Tiên chơi đồ chơi là mô hình tên lửa, xe tăng (Ảnh: WSJ)

Theo quan sát của nhóm phóng viên, thủ đô Bình Nhưỡng dường như rất vắng vẻ. Bảo tàng Chiến tranh Triều Tiên, nơi mất từ 3-4 ngày để có thể đi hết, không có bóng dáng một vị khách tham quan nào trong một buổi sáng. Những đại lộ rộng thênh thang có rất ít phương tiện đi lại dù Bình Nhưỡng có tới 3 triệu dân. Tại một nhà thờ đạo Tin lành, không có bất kỳ gia đình Triều Tiên nào ghé thăm, thay vào đó chỉ có những người ra vào đơn lẻ và hầu hết là phụ nữ lớn tuổi và các bài thuyết giáo thường mang nội dung chống Mỹ.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un cũng cho xây các nhà cao tầng, trong đó có nhiều khu nhà dành riêng cho các nhà khoa học, các giảng viên đại học. Ngoài ra, Triều Tiên cũng có các khu văn hóa, công viên nước và một thư viện công nghệ khoa học mới được xây dựng, trong đó có các phòng máy vi tính kết nối với hệ thống internet nội bộ. Gần như tất cả người dân Triều Tiên đều không được sử dụng internet toàn cầu.

Dường như tham vọng tên lửa đã thấm sâu vào cuộc sống tại thủ đô Bình Nhưỡng. Một mô hình nguyên tử lớn đã được đặt trên một tòa nhà mới được xây dựng dành cho các khoa học hạt nhân, trong khi các vật thể được thiết kế theo hình dạng nguyên tử xuất hiện tại mặt tiền của các tòa nhà, trên các cây cầu vượt hay đèn đường.

Tại một nhà trẻ, trẻ em Triều Tiên có thể thoải mái chơi đùa với các đồ chơi là các bệ phóng tên lửa bằng nhựa. Trong khi đó, các cửa hàng cũng bán những con tem in hình tên lửa đạn đạo liên lục địa, còn cửa hàng bánh bán những chiếc bánh có hình tên lửa chuẩn bị rời bệ phóng.

Nhóm phóng viên của Thời báo Phố Wall được ở trong một biệt thự xa hoa bằng đá cẩm thạch trắng có kính tại vùng ngoại ô Bình Nhưỡng. Họ đã quan sát thấy những khẩu hiệu tuyên truyền ở khắp mọi nơi, từ những biểu ngữ, các bức tranh chống Mỹ, cho tới các giai điệu yêu nước được phát liên tục.

Giới thượng lưu tại Triều Tiên dường như có cuộc sống rất tốt. Một nhà hàng sushi do cựu đầu bếp của cố lãnh đạo Kim Jong-il điều hành đã phục vụ các suất ăn cá sống có giá lên tới 100 USD. Một siêu thị tại đường Kwangbok cũng bày bán nhiều loại sản phẩm, từ trà do Triều Tiên sản xuất cho tới rượu whisky nhập khẩu từ Nhật Bản với giá 70 USD/chai.

Người dân chơi trò chơi điện tử trên các điện thoại thông minh do chính Triều Tiên sản xuất, tuy nhiên các điện thoại này không được kết nối internet toàn cầu. Các tấm pin năng lượng mặt trời cũng được sử dụng nhiều tại Bình Nhưỡng và thường được đặt trên ban công của các căn hộ, cung cấp nguồn điện thay thế cho nhiều hộ gia đình và giúp giảm tải sự phụ thuộc vào nguồn cung điện của chính phủ.

Kinh tế tăng trưởng

Đèn đường hoạt động bằng năng lượng mặt trời xuất hiện ở khu vực ngoại ô thủ đô Bình Nhưỡng, Triều Tiên (Ảnh: Los Angeles Times)

Theo ngân hàng trung ương Hàn Quốc, kinh tế Triều Tiên tăng trưởng 3,9% trong năm 2016, mức tăng trưởng nhanh nhất kể từ năm 1999, và đạt mức 32 tỷ USD.

Tổng thống Donald Trump từng nói rằng các lệnh trừng phạt mới sẽ gây ra tình trạng khan hiếm xăng và người dân sẽ phải xếp hàng dài để mua xăng ở Bình Nhưỡng. Một nhân viên cứu trợ châu Âu làm việc tại Bình Nhưỡng cho biết giá xăng tăng mạnh tại Triều Tiên từ tháng 11 đến nay, tuy nhiên, theo quan sát của các phóng viên, không hề có cảnh tượng người dân xếp hàng tại cả 4 cây xăng ở Bình Nhưỡng.

Nhà kinh tế Ri Gi Song tại Viện Khoa học Xã hội Triều Tiên, cho biết nước này có thể ứng phó tốt trước các lệnh trừng phạt bằng cách dựa vào các đồng minh. Trong khi đó, Ding Jiansheng, một doanh nhân bán than Trung Quốc sống ở Bình Nhưỡng, cho biết nền kinh tế Triều Tiên không bị tổn thương bởi các lệnh trừng phạt. Do vậy, công việc kinh doanh than của Ding vẫn phát triển đều đặn, bất chấp các nghị quyết trừng phạt của Liên Hợp Quốc.

Các phóng viên cũng trò chuyện với Ri Song Ho, người quản lý nhà máy Golden Cup Trading - nơi sản xuất khoảng 700 loại đồ ăn vặt, soda, bánh mì và bánh kẹo, trong đó có loại bánh hình tên lửa của Triều Tiên. Ông Ri cho biết việc trải qua thời kỳ khó khăn trong những năm 1990 đã thôi thúc ông sản xuất nhiều lương thực hơn để bù đắp những thiệt hại do các biện pháp trừng phạt gây ra.

Tuy nhiên, các phóng viên nước ngoài cũng nhận ra sự khác biệt rõ rệt về tiêu chuẩn sống của từng nhóm người dân ngay tại thủ đô Bình Nhưỡng. Họ đã nhìn thấy những người nông dân đi cùng những chiếc xe bò trên cánh đồng, trong khi chỉ cách đó không xa là các khu phức hợp khoa học và những nơi biểu diễn cá heo hiện đại mới được xây dựng.