Cuộc sống của người phương Tây tại quốc gia bí ẩn nhất thế giới

Ngày 4/7, Alek Sigley, một sinh viên Australia từng sống và làm việc tại Triều Tiên trong hơn một năm, đã được trả tự do sau thời gian bị giam giữ.

Hiện chưa rõ vì sao Alek Sigley bị bắt. Trong nhiều bài viết công khai của mình, thanh niên 29 tuổi này thường tránh chỉ trích chính trị Triều Tiên. Thay vào đó, Sigley chỉ mô tả những chuyện kỳ quặc và vụn vặt trong xã hội Triều Tiên.

Câu chuyện của Alek Sigley khiến nhiều người đặt ra câu hỏi rằng: Làm thế nào để những người nước ngoài vào được Triều Tiên và có bao nhiêu người nước ngoài đang sinh sống tại quốc gia bí ẩn nhất thế giới này.

Người nước ngoài ở Triều Tiên gồm những ai?

Nhìn chung người nước ngoài ở Triều Tiên chia thành hai nhóm chính là người phương Tây và người Trung Quốc.

Theo Giáo sư Dean Ouellette tại Đại học Kyungnam ở Hàn Quốc, Trung Quốc là đồng minh thân cận và chặt chẽ nhất của Triều Tiên. Kể từ khi mối quan hệ giữa hai nước được cải thiện từ năm ngoái, số lượng khách du lịch Trung Quốc tới Triều Tiên tăng vọt.

Ông Ouellette ước tính có tới 120.000 khách du lịch Trung Quốc tới Triều Tiên vào năm 2018. Trong khi đó, chỉ có chưa đầy 5.000 khách du lịch phương Tây tới thăm quốc gia Đông Bắc Á mỗi năm và số người phương Tây định cư ở Triều Tiên thậm chí còn ít hơn.

Nhà nghiên cứu về Triều Tiên Andray Abrahamian, một người thường xuyên đến thăm Triều Tiên, ước tính chỉ có khoảng 200 người phương Tây đang sinh sống tại Triều Tiên.

Hầu hết người nước ngoài sống ở thủ đô Bình Nhưỡng. Họ chủ yếu làm việc cho các phái đoàn ngoại giao, các nhóm viện trợ nhân đạo, hoặc có liên quan tới các trường đại học, bao gồm Đại học Khoa học và Công nghệ Bình Nhưỡng - nơi có nhiều chương trình trao đổi dành cho các giảng viên.

Có khó để lưu trú tại Triều Tiên?

Theo Tiến sĩ John Nilsson-Wright, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Cambridge, hầu hết người phương Tây đang sống ở Triều Tiên đều thuộc những “trường hợp đặc biệt”.

“Sẽ là bất thường nếu một người (nước ngoài) nào đó dành khoảng thời gian quá dài tại Triều Tiên. Họ thường chỉ tham gia một vài chương trình của chính phủ trong khoảng thời gian nhất định với số lượng tương đối ít”, ông Nilsson-Wright nói với BBC.

Ngoài các trường hợp kể trên, việc xin thị thực để sinh sống lâu dài tại Triều Tiên, kể cả với một nhân viên thuộc tổ chức phi chính phủ, cũng rất khó khăn. Các tổ chức cần phải có một đối tác hoặc một đơn vị bảo trợ Triều Tiên để bảo lãnh cho họ.

“Đối với bất kỳ ai muốn ở lại lâu dài, quá trình kiểm tra sẽ kỹ lưỡng hơn và có thể liên quan tới cơ quan an ninh nhà nước Triều Tiên”, Giáo sư Ouellette cho biết.

Trường hợp của Alek Sigley

Alek Sigley đến Triều Tiên lần đầu tiên bằng thị thực du lịch hồi năm 2012, trước khi thành lập công ty lữ hành của riêng mình.

Sigley đã dẫn hàng chục đoàn khách tới Triều Tiên, xây dựng các mạng lưới quan hệ cần thiết để đăng ký theo học tại Đại học Kim Nhật Thành, một trường đại học hàng đầu tại Triều Tiên.

“Không có quy trình nộp hồ sơ vào học công khai, việc có được chấp nhận vào học hay không thường phụ thuộc vào các mối quan hệ trong nước”, Sigley viết trên blog.

“Tôi đã kết bạn với một số người sẵn sàng bảo lãnh và giúp tôi nộp đơn. Mặc dù để làm được việc đó, tôi vẫn mất tới 2 năm để trao đổi thư điện tử, viết tự luận, kiểm tra sức khỏe và lấy xác nhận của cảnh sát rằng tôi chưa từng có tiền án tiền sự”, Sigley cho biết thêm.

Tháng 4/2018, Sigley bắt đầu 2 năm học thạc sĩ chuyên ngành văn học Triều Tiên. Sigley là một trong 3 sinh viên phương Tây tại trường đại học, hai người còn lại từ Canada và Thụy Điển.

Theo truyền thông nhà nước Triều Tiên, chính phủ Trung Quốc thường gửi 60 sinh viên với học bổng toàn phần sang các trường đại học tại Triều Tiên mỗi năm. Khoảng 70 sinh viên Trung Quốc khác tự chi trả tiền học.

Cuộc sống tại Triều Tiên

Trong các bài viết trên blog của mình, Sigley thường viết về sự tự do mà anh có được, so với những khách du lịch luôn có hướng dẫn viên Triều Tiên đi kèm và chỉ được tới thăm những khu vực được chỉ định.

“Là người nước ngoài với thị thực sinh viên dài hạn, tôi gần như được quyền tự do chưa từng có khi ở Bình Nhưỡng. Tôi tự do đi lại khắp thành phố mà không phải có người đi kèm”, Sigley viết về cuộc sống tại Triều Tiên.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Abrahamian cho biết ngay cả khi là người lưu trú với thị thực dài hạn tại Triều Tiên, một số người phương Tây vẫn không thể tiếp cận một số nơi, bao gồm một số nhà hàng, tòa nhà và khu dân cư, một phần vì họ thiếu những thứ như mã do nhà nước cấp để thanh toán tại nhà hàng.

Họ cũng phải tuân thủ theo một loạt quy định nhạy cảm. Việc giao thiệp với người dân địa phương không được khuyến khích. Chụp ảnh ở nơi công cộng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

“Bạn không thể coi nhẹ bất kỳ điều gì khi ở đó”, Giáo sư Nilsson-Wright cho biết.

Ông Nilsson-Wright đề cập tới trường hợp của sinh viên Mỹ Otto Warmbier, người từng bị giam giữ tại Triều Tiên vào năm 2016 trong suốt 17 tháng, sau khi bị cáo buộc đánh cắp một biểu ngữ tuyên truyền trong chuyến du lịch 5 ngày tới Triều Tiên.

Warmbier qua đời chỉ vài ngày sau khi anh được đưa trở về Mỹ trong tình trạng hôn mê vào năm 2017. Mỹ sau đó cấm công dân nước này tới Triều Tiên.

Theo nhà nghiên cứu Abrahamian, người phương Tây đều nhận thức rõ những rủi ro mà họ phải đối mặt khi ở Triều Tiên.

“Mặc dù khó khăn như vậy, nhưng vẫn nên nỗ lực kết nối với xã hội Triều Tiên. Chúng tôi tin rằng mối liên kết đó là cách tốt nhất để giảm thiểu sự nghi ngờ và giúp Triều Tiên cởi mở hơn”, Abrahamian nhận định.

Thành Đạt

Tổng hợp