Chân dung diễn viên hài có thể trở thành tổng thống Ukraine

Hơn 35 triệu cử tri hợp lệ sẽ đi bỏ phiếu vào ngày 31/3 kể từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2014 vốn đưa ông Petro Poroshenko lên nắm quyền sau làn sóng các cuộc biểu tình ủng hộ phương Tây. Ủy ban bầu cử trung ương Ukraine ban đầu cho biết, cuộc bầu cử năm nay có số ứng viên kỷ lục, lên tới 44 người, nhưng một số người sau đó đã rút lui, khiến danh sách ứng viên còn lại 39 người.

Mặc dù có tới 39 ứng viên nhưng cuộc bầu cử dường như là cuộc đua tay 3 giữa các ứng viên: Tổng thống sắp mãn nhiệm Petro Poroshenko, nữ chính trị gia Yulia Tymoshenko và diễn viên hài Volodymyr Zelenskiy.

Trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn và đất nước bị chia rẽ bởi xung đột, phần lớn người Ukraine dường như mệt mỏi với các chính trị gia chính thống và quay sang ủng hộ diễn viên hài Zelenskiy.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ông Zelenskiy, 41 tuổi, đang dẫn đầu trong số 3 ứng viên tiềm năng nhất. Ông này được dự đoán có thể giành 25% số phiếu ở vòng 1, dẫn trước ông Poroshenko (gần 17%) và bà Tymoshenko (hơn 18%). Nếu không ứng viên nào giành quá bán ở vòng 1, hai ứng viên có số phiếu bầu cao nhất sẽ bước vào vòng 2, diễn ra vào cuối tháng này.

Học luật, làm diễn viên hài, rẽ sang chính trị

Ông Zelensky học luật tại Đại học Kinh tế Quốc gia Kiev nhưng không hành nghề luật. Ông bắt đầu diễn hài từ năm 17 tuổi và xuất hiện trong các chương trình hài kịch trên truyền hình. Ông cũng tham gia diễn xuất trong nhiều bộ phim.  

Vào năm 2015, Zelensky trở thành ngôi sao của chương trình hài kịch chính trị trên truyền hình mang tên "Servant of the People" (tạm dịch: Người phục vụ nhân dân). Trong chương trình này, Zelensky đóng vai một giáo viên lịch sử, người đã giành chiến thắng bầu cử tổng thống sau khi một video lan truyền rộng rãi trên mạng về nỗ lực của ông nhằm chiến đấu với nạn tham nhũng trong chính phủ Ukraine. Những người ủng hộ ông đang mong đợi rằng câu chuyện trên truyền hình có thể biến thành sự thật ở ngoài đời thực.

Ông Zelensky không tham gia chính trị cho tới khi tuyên bố tranh cử tổng thống Ukraine năm 2019 vào ngày 31/12/2018. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Der Spiegel của Đức hồi tháng này, ông Zelensky cho biết ông tham gia chính trị để phục hồi niềm tin trong các chính trị gia, và rằng ông muốn “đưa những người chuyên nghiệp, có tài vào các vị trí quyền lực” và “thực sự muốn thay đổi tầng lớp chính trị tại Ukraine”.

Theo tổ chức thăm dò phi chính phủ Rating Group, chủ yếu những người ủng hộ ông Zelensky là những người trẻ trong độ tuổi từ 18-25 và phần lớn sống tại các khu vực nói tiếng Nga ở Ukraine - các khu vực miền đông và miền nam.

Dmytro Razumkov, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của ông Zelensky, nói người Ukraine giờ đây đang mong chờ các nhà lãnh đạo mới.

“Sự mệt mỏi và thiếu niềm tin đối với tất cả tầng lớp chính trị gia chuyên nghiệp đã dẫn tới việc người dân Ukraine muốn trừng phạt họ, và tên của sự trừng phạt này là Zelenskiy”, phát ngôn viên Razumkov nói.

Các cuộc thăm dò cho thấy các cử tri Ukraine mệt mỏi với các kế hoạch cải cách bị đình trệ, nền kinh tế phục hồi thậm, chi phí đời sống tăng và cuộc chiến kéo dài với phe đòi độc lập ở đông nam Ukraine.

Theo một cuộc thăm dò của Rating Group trong tháng 3, 69% số người được hỏi nói rằng họ không tin đương kim Tổng thống Poroshenko và 55% người nói họ cũng không tin bà Tymoshenko, cựu Thủ tướng Ukraine đã tham gia chính trường hơn 20 năm qua. Một cuộc thăm dò khác cho thấy chỉ 8% số người được hỏi tin tưởng quốc hội và 16% tin tưởng tổng thống.

Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử của ông Zelenskiy cũng vấp phải những tranh cãi. Tỷ phú sở hữu kênh “1+1” phát sóng chương trình “Servant of the People”, ông Ihor Kolomoisky, bị cáo buộc gian lận tại ngân hàng Privat Bank của Ukraine, dẫn tới các cáo buộc rằng ông Zelenskiy chỉ là con rối của một nhà tài phiệt. Nhóm tranh cử của ông Zelenskiy đã bác bỏ điều này, nói rằng ông Zelenskiy muốn chống lại tầng lớp quan tham tại Ukraine. Ông Zelenskiy cũng đối mặt với các cáo buộc về các lợi ích kinh doanh tại Nga của công ty phim do ông làm chủ.

Tuy nhiên, cho tới nay các chính sách tranh cử của ông Zelenskiy vẫn mơ hồ và thậm chí chính ông cũng ngạc nhiên về sự thành công của chiến dịch tranh cử. Ông dường như ít tập trung vào cuộc xung đột của Ukraine với Nga hơn các ứng viên khác, nói rằng ông muốn thiết lập các cuộc đàm phán trực tiếp với Moscow để chấm dứt cuộc xung đột ở Donbass nhưng không đưa ra các kế hoạch chi tiết mà ông định làm để đạt được điều đó.

Ứng viên triển vọng thứ 2 là đương kim Tổng thống Petro Poroshenko, người nói rằng ông đã thúc đẩy các cải cách trong nhiệm kỳ 5 năm, đưa Ukraine xích lại gần phương Tây và chiến đấu với tham nhũng. Tuy nhiên, chiến dịch tái tranh cử của ông đã vấp phải các cáo buộc tham nhũng trong lĩnh vực mua sắm quân sự, khiến hi vọng tái đắc cử của ông không cao.

Gương mặt đáng chú ý thứ 3 là cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko, người phụ nữ nổi bật trên chính trường Ukraine hơn 2 thập niên qua và được xem là “người hùng” của cuộc Cách mạng Cam ở Ukraine vào năm 2004. Sau 2 lần hai lần bị kết án tù với các cáo buộc tham nhũng, bà đã trở lại chính trường Ukraine và tham gia cuộc bầu cử tổng thống lần này với cam kết về khoản tiền trợ cấp nhà nước và nguồn giá khí đốt rẻ hơn.

Giới quan sát nhận định rằng dù ai chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống này thì cũng phải đối mặt với nhiều thách thức tại Ukraine, một quốc gia vốn đang đối mặt với tình trạng tham nhũng tràn lan, nền kinh tế tụt hậu và tình trạng bất ổn ở miền đông.

An Bình
Tổng hợp