Tết ở trại giam

Tết của những phạm nhân cá biệt

Vừa chỉ về phía các phạm nhân đang cắt tỉa cây cảnh và nhất là chăm chút cho những chậu mai vàng, Trung tá Đặng Viết Công, Đội trưởng Đội Giáo dục - Hồ sơ cho biết đây là những công việc để chờ đón những bông hoa nở rực rỡ đúng vào những ngày Tết cổ truyền.

Không chỉ vậy, khung cảnh xung quanh cùng với các khu nhà trong trại giam cũng được dọn dẹp, sơn sửa lại cho sạch sẽ… Theo Trung tá Công, những ngày cuối năm, từ CBCS đến phạm nhân đều tất bật có những hoạt động để chuẩn bị vui Tết đón xuân.

Hoạt động vui chơi, thể dục thể thao trong ngày Tết dành cho phạm nhân.

Mới đây, Trại giam Xuyên Mộc đã tổ chức thành công Hội nghị Gia đình phạm nhân 2019, qua đó đã thu được những kết quả rất đáng ghi nhận, góp phần vào thành công của công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân… Sau đó là hàng loạt những công việc thầm lặng khác của CBCS để giúp cho phạm nhân có đầy đủ các chế độ trong những ngày Tết cổ truyền.

Phạm nhân Nguyễn Hồng Hải (hay còn gọi là Hải Bắc và nhiều tên gọi khác, SN 1970, quê Hà Nội) lúc đầu chỉ bị phạt tù 3 năm về tội Trộm cắp tài sản. Tuy nhiên, vì thái độ ngỗ ngược, không chịu cải tạo nên phạm nhân này liên tục phạm các tội danh khác như Trốn khỏi nơi giam giữ, Cố ý gây thương tích cho phạm nhân khác…

Do đó, Hải đã có mặt ở hầu hết các trại giam từ Bắc chí Nam. Bị bắt và phải chấp hành án từ năm 1990, trải qua nhiều trại tạm giam và trại giam, đến nay Hải vẫn đang cải tạo tại Trại giam Xuyên Mộc với mức án hơn 20 năm tù.

Nhắc đến phạm nhân này, các CBCS của Trại giam Xuyên Mộc đều lắc đầu ngán ngẩm vì những “thành tích” bất hảo của Hải. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, do sự động viên, giáo dục của các CBCS, đặc biệt là đích thân Đại tá, Giám thị Nguyễn Trọng Tuấn đã ra tận nhà Hải ở quê để tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình, thắp hương cho người cha của Hải đã mất và trò chuyện với người mẹ của Hải…, cảm động trước sự tận tâm, tận tình của vị Giám thị, Hải đã thay đổi theo chiều hướng tích cực. Hiện, Hải là một phạm nhân luôn chấp hành tốt nội quy của trại…

Nhắc đến những kỷ niệm ngày Tết, Hải khẽ cúi đầu ngại ngần bảo rằng anh ta đã trải qua hàng chục cái Tết trong trại giam. Mấy năm đầu, ngày Tết với Hải chẳng có gì khác biệt ngày thường bởi những ngày đó chủ yếu chỉ là những suy nghĩ tiêu cực, tìm cách quậy phá, trốn trại hay gây gổ với các phạm nhân khác…

Nhưng mấy năm gần đây, cứ đến những ngày tháng cuối năm, nhất là vào khoảng thời tiết se lạnh (tháng 12 Dương lịch), Hải lại nhớ quê, nhất là nhớ mẹ nhiều hơn. “Bố tôi mất rồi, giờ đây tôi chỉ còn mẹ già ở quê nên những ngày Tết với ý nghĩa đoàn tụ sum vầy chắc chắn mẹ tôi là người tôi nhớ nhất, là động lực để tôi cải tạo, lao động, mong sớm được giảm án, tha tù được về với mẹ”, Hải rưng rưng chia sẻ.

Một phạm nhân khác là Huỳnh Văn Tỷ (SN 1984, quê Cần Thơ) lúc đầu phạm tội “Phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia” cũng quậy phá với rất nhiều lần vi phạm nội quy trại giam; đặc biệt còn gây thương tích một phạm nhân tử vong. Tổng các mức án hiện Tỷ đang phải chấp hành là chung thân.

Bên cạnh việc phải áp dụng những biện pháp kỷ luật nghiêm khắc, các CBCS Trại giam Xuyên Mộc luôn phải theo dõi, động viên phạm nhân này. Đặc biệt mới đây, tại Hội nghị Gia đình phạm nhân 2019, Tỷ bất ngờ khi được mẹ đến thăm và ngồi ăn cơm cùng mẹ. Tỷ đã ôm mẹ khóc khi nghe mẹ động viên, khuyên nhủ.

“Có lẽ sau hàng chục năm nay em mới được ngồi ăn cơm với mẹ, điều này đã khiến em bật khóc vì lâu nay em toàn vi phạm nội quy trại rồi phạm thêm tội nghiêm trọng nên không có cơ hội được mẹ vào thăm…”, Tỷ xúc động cho biết.

Và cũng chính nhờ chuyện này mà mấy tuần nay Tỷ có nhiều thay đổi tích cực, đã chấp hành những quy định của trại giam, chăm chỉ lao động cải tạo. Tỷ bảo rằng có lẽ Tết Nguyên đán sắp tới sẽ là cái tết đáng nhớ sau nhiều năm phạm nhân này chẳng biết hay không bận tâm tới Tết. Bởi khi suy nghĩ lại, biết đúng sai sẽ là động lực để Tỷ cải tạo, lao động mong có cơ hội được xét giảm án để được trở về bên mẹ.

Nỗi nhớ Tết sum vầy, hạnh phúc

Đã ăn 11 cái Tết trong trại, phạm nhân Trần Văn Nam (SN 1982, quê Ninh Bình) bảo rằng ngày Tết luôn là những ký ức với nỗi nhớ cha mẹ, người thân. Với hai tội danh “Mua bán trái phép chất ma túy” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, Nam hiện đang thụ án 20 năm tù.

Theo lời Nam, thời gian đầu vào trại do thấy án phạt tù quá cao nên Nam có thái độ chán nản, tuyệt vọng. Nhưng sau đó, được các cán bộ trại động viên, giúp đỡ, Nam đã yên tâm cải tạo, lao động chăm chỉ. Tính đến nay Nam đã được giảm án 5 lần, tổng cộng được 80 tháng.

Chia sẻ về những ngày Tết trong trại, Nam cho biết dù chắc chắn không thể bằng ngoài đời, nhưng với sự quan tâm và chăm lo của Ban giám thị, Hội đồng cán bộ, phạm nhân luôn được ăn uống đầy đủ, nhiều món ngon, món đặc trưng ngày Tết như xôi gà, thịt heo, bánh chưng, bánh tét…

Bên cạnh đó là nhiều hoạt động giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao giúp phạm nhân cũng vơi bớt nỗi nhớ không khí Tết bên gia đình, người thân…

Với những phạm nhân đã có gia đình thì ngày Tết còn là nỗi nhớ vợ, nhớ con, nhớ những cái Tết sum vầy, hạnh phúc. Phạm nhân Nguyễn Văn Hùng (SN 1968, thường trú Bà Rịa-Vũng Tàu) với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đang thụ án 18 năm tù cho biết, điều khiến anh đau đớn khôn nguôi những ngày tháng qua chính là chuyện đứa con anh phải bỏ học giữa chừng.

Nhưng may mắn là gần đây, sau khi vợ con anh làm lụng chăm chỉ, cuộc sống có phần tạm vượt qua được khó khăn cũng giúp anh yên tâm hơn để cải tạo. “Thời điểm giao thừa, chúng tôi được Ban Giám thị hoặc lãnh đạo Phân trại chúc Tết; mùng 1-2 các cán bộ của trại còn xuống từng phòng giam để chúc tết phạm nhân…

Chính những hành động này khiến chúng tôi cảm thấy ấm lòng và cảm nhận được sự quan tâm, chăm lo của các cán bộ trại. Dù vậy, những ngày Tết chính là khoảng thời gian tôi hay nhớ về không khí ngày tết vui vẻ, đầm ấm với vợ con trước kia. Những ngày Tết, tôi luôn cầu chúc cho vợ con, gia đình mình được bình an, vui vẻ, chờ ngày tôi được tự do về với gia đình”, phạm nhân Hùng chia sẻ.