Những quy định mới trong tha tù trước thời hạn có điều kiện

Đây là chế định mới, lần đầu được quy định tại Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, kế thừa và phát huy truyền thống nhân đạo của dân tộc ta đối với người phạm tội đã thực sự cải tạo tiến bộ, đồng thời khuyến khích người đang chấp hành án phạt tù ăn năn, hối cải, tích cực lao động, cải tạo để được hưởng khoan hồng.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện được áp dụng với tất cả phạm nhân và mọi người đều có cơ hội như nhau, không phân biệt giới tính, tôn giáo, quốc tịch, lứa tuổi, nghề nghiệp, miễn là có đủ điều kiện, đúng đối tượng. 

Cán bộ Trại giam Xuân Nguyên hướng dẫn phạm nhân lao động.

Cụ thể, theo quy định, những người có đủ điều kiện sau đây thì sẽ được xem xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện: phạm tội lần đầu; có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt; đã được giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng trở lên; có nơi cư trú rõ ràng; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và các nghĩa vụ bồi thường dân sự; đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức thời hạn tù đối với hình phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 15 năm đối với tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn.

Trường hợp người phạm tội là thương binh, bệnh binh, thân nhân gia đình liệt sỹ, gia đình có công với cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì thời gian đã chấp hành ít nhất là một phần ba hình phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 12 năm đối với tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn;

Sau khi được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được tha tù phải trình diện ngay UBND, Công an xã, phường, thị trấn (Công an cấp xã) nơi về cư trú và đăng ký tạm trú, thường trú theo quy định của Luật Cư trú; thực hiện cam kết của mình về tuân thủ pháp luật và các quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện; chấp hành nghiêm chỉnh quy định của địa phương, nội quy, quy chế nơi cư trú, làm việc; không thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Người được tha thù trước thời hạn có điều kiện phải chấp hành nghiêm các quy định về quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; chịu sự quản lý, giám sát, giáo dục của UBND cấp xã; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi cư trú và người được cơ quan có thẩm quyền phân công quản lý, giáo dục.

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện bị hạn chế quyền tự do cư trú. Trường hợp nếu có lý do chính đáng cần phải đi khỏi nơi cư trú thì phải xin phép và được sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền. Đi khỏi địa bàn cư trú trong thời gian 3 ngày phải được sự đồng ý của cán bộ được giao trực tiếp quản lý, giáo dục; từ trên 3 ngày phải được sự đồng ý của UBND cấp xã và khai báo tạm trú, tạm vắng;  phải có mặt theo yêu cầu của UBND cấp xã được giao quản lý, giám sát, giáo dục; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.

UBND cấp xã là cơ quan có trách nhiệm chính, trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Khi người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, phải tổ chức quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ họ ổn định cuộc sống; lựa chọn, phân công người trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục; định kỳ đánh giá, nhận xét việc chấp hành các quy định của họ và đề nghị rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định... 

Công an cấp xã có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở tham mưu giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện các nhiệm vụ này.

Thân nhân gia đình người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, có trách nhiệm quản lý, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật và các nghĩa vụ phải thực hiện trong thời gian thử thách; động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện để người được tha tù trước thời hạn có điều kiện xóa đi mặc cảm, tích cực học tập, lao động, làm ăn lương thiện, sớm ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng.

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện có thể được rút ngắn thời gian thử thách nếu chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, các quy định của địa phương nơi cư trú và đặc biệt các nghĩa vụ phải chấp hành trong thời gian thử thách. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì có thể được rút ngắn thời gian thử thách; khi chấp hành xong thời gian thử thách được cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù.