Phát hiện sập đá nhiều nét giống sập đá bảo vật quốc gia ở Ninh Bình

Ngày 8/7, trao đổi với PV , ông Nguyễn Xuân Khang, Giám đốc Bảo tàng Ninh Bình cho biết, đơn vị vừa khai quật và đưa về bảo tàng một sập đá rất có giá trị văn hóa, mỹ thuật, lịch sử. 

Trước đó, người dân xã Xích Thổ, huyện Nho Quan (Ninh Bình) trong lúc canh tác hoa màu đã phát hiện chiếc sập đá nói trên, sau đó báo tin tới chính quyền địa phương. Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình đã tổ chức đoàn khảo sát đến làm việc với chính quyền địa phương và thực địa nơi phát hiện di vật cổ.

Di vật cổ được người dân phát hiện là sập đá được tạo tác liền khối hình hộp chữ nhật, nằm sâu dưới đất ruộng canh tác hoa màu của người dân địa phương. Nơi đây, khu vực xứ Đồng Tráng trước kia là một điểm tụ cư của mấy chục hộ gia đình Trại Ảnh, nằm ở ngoài đê, bên tả dòng sông Bôi. 

Những năm 60 của thế kỷ trước, khu vực thường xuyên bị lũ lụt nên người dân đã chuyển hết vào phía trong đê sinh sống (nay là thôn Lạc Long). Một số vật liệu kiến trúc ngôi đình Trại Ảnh cũng được dỡ về phục vụ việc xây dựng công trình trạm y tế xã. Do vậy, rất có thể đây là sập đá phục vụ lễ nghi tín ngưỡng trong đình Trại Ảnh còn sót lại.

Sập được tạo tác từ đá vôi nguyên khối, kích thước dài 165cm, rộng 128cm, cao 53cm. Sập được làm kiểu “chân quỳ dạ cá”, mặt trên làm nhẵn, bốn hông chạm khắc trang trí nhiều họa tiết hoa văn như: rồng chầu, hoa thị, hoa cúc cách điệu. 

Đặc biệt các đồ án rồng chầu được thể hiện một cách khỏe khoắn, thân mập, đuôi thẳng, lưng yên ngựa, mang phong cách đậm nét mỹ thuật thời hậu Hậu Lê. Ở bốn góc chân sập trang trí hình mặt linh thú cách điệu (có nhiều giả thiết đây là mặt hổ phù). Ba chân của sập liền với thân, nhưng vì một lý do nào đó mà một chân được tạo tác rời, sau đó gá lắp vào thân sập.

Giám đốc Bảo tàng Ninh Bình cho hay, theo ghi nhận ban đầu, đây là sập đá rất có giá trị và có niên đại thời Lê Trung Hưng (1533 – 1789). Phong cách tạo tác tổng thể cũng như trang trí các đồ án hoa văn có nhiều nét giống các sập đá ở đền thờ Đinh Tiên Hoàng đế, Lê Đại Hành (ở Khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, Ninh Bình) đã được công nhận là bảo vật quốc gia. 

Trước nguy cơ bờ bãi ven sông này bị sụt lở do lũ lụt, hiện vật này có thể bị vùi lấp, Sở Văn hóa và Thể thao đã giao cho Bảo tàng Ninh Bình phối hợp với chính quyền địa phương di dời hiện vật về bảo quản và phát huy giá trị tại Bảo tàng tỉnh.

Thái Bá