Chủ tịch Quốc hội phê bình bộ ngành thiếu trách nhiệm khi trình luật

Chiều 9/11, mở đầu phiên họp thứ 41, UB Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về những vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận là về trách nhiệm chủ trì việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Chính phủ tiếp tục bảo lưu ý kiến là cơ quan trình dự án luật theo đến cùng trong việc chủ trì tiếp thu, giải trình dự thảo luật do mình xây dựng, trình Quốc hội.

Trong khi đó, cơ quan thẩm tra - UB Pháp luật đề nghị UB Thường vụ Quốc hội cho tiếp thu theo ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội là tiếp tục quy định cơ quan chủ trì thẩm tra chủ trì việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật như hiện nay.

Đồng thời bổ sung một số quy định nhằm xác định cụ thể, rõ hơn trong Luật trách nhiệm của từng cơ quan trong giai đoạn tiếp thu, chỉnh lý. Theo đó, sau khi Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về dự án luật, Tổng Thư ký Quốc hội tổ chức việc tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội để báo cáo UB Thường vụ Quốc hội đồng thời gửi cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan trình dự án luật.

Tiếp đó, cơ quan trình được phép nghiên cứu, đề xuất nội dung dự kiến giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật gửi báo cáo UB Thường vụ Quốc hội, đồng thời gửi cơ quan chủ trì thẩm tra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, thực tiễn các nước thì dự luật hay chính sách phần lớn do Chính phủ trình và Quốc hội phê chuẩn để tạo sự đồng thuận của người dân mà Quốc hội là cơ quan đại diện. Tuy vậy, hiện Chính phủ băn khoăn việc mình đưa ra chính sách nhưng lại không chủ trì tiếp thu, giải trình qua quá trình Quốc hội thảo luận.

Nhấn mạnh vai trò thẩm tra luật của các cơ quan của Quốc hội nhưng ông Hiển cũng gợi ý điều chỉnh quy trình, để Chính phủ chủ trì tiếp thu giải trình sau khi Quốc hội cho ý kiến lần đầu. Ở các lần cho ý kiến sau, việc tiếp thu, giải trình mới chuyển sang tay các cơ quan Quốc hội.

Dẫn chứng thực tế, Chủ nhiệm UB Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu lập luận, vừa rồi luật phòng chống tác hại bia rượu cho thấy vai trò của cơ quan thẩm tra của Quốc hội là rất lớn. “Qua hai nhiệm kỳ ở Quốc hội thì tôi thấy vai trò thẩm tra của cơ quan Quốc hội rất tốt. Theo xu hướng tăng dần số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội sẽ đủ sức để làm” – ông Giàu nói.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khái quát, thực tế cho thấy Chính phủ và các bộ, ngành chưa quan tâm dành thời gian cho công tác xây dựng luật, bố trí thời gian thảo luận dự án luật còn ít.

"Ngay cả việc đi họp để giải trình, tiếp thu, có những bộ cứ mỗi lần cử một Thứ trưởng khác nhau sang họp chứ không phải là Thứ trưởng phụ trách dự án luật, đeo bám từ đầu" - bà Ngân nói.

Chủ tịch Quốc hội phân tích, nói là Chính phủ trình dự án luật, nhưng chủ yếu vẫn do các bộ, ngành chủ trì dự án đó xây dựng rồi trình lên chứ Chính phủ không dành nhiều thời gian cho việc thảo luận. Chính vì vậy có tình trạng các bộ, ngành cứ khư khư giữ lấy quyền lợi của mình khi trình dự án luật. Vì vậy, quy trình xây dựng luật không phải là nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng không đảm bảo, mà chủ yếu là do khâu thực hiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu quán triệt loại bỏ chuyện “sân anh, sân tôi” khi trình luật, yêu cầu phát huy hết trách nhiệm của từng chủ thể. Các bộ, ngành xây dựng luật, Bộ Tư pháp thẩm định, Chính phủ thảo luận và trình, cơ quan thẩm tra tiến hành thẩm tra, UB Thường vụ Quốc hội cho ý kiến, cuối cùng Quốc hội có thẩm quyền quyết định ban hành chính sách, luật.

Phương Thảo