Chủ tịch Quốc hội: Chính phủ cần giải thích việc tăng giá điện

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu nhận định đó khi phát biểu chỉ đạo tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế xã hội 4 tháng đầu năm 2019 tại UB Thường vụ Quốc hội ngày 8/5.

Tại phiên thảo luận, vấn đề điều hành giá các mặt hàng thiết yếu gắn với mục tiêu kiềm chế lạm phát của năm 2019 được các uỷ viên UB Thường vụ Quốc hội quan tâm, đề cập. Theo báo cáo của Chính phủ, cơ quan điều hành nhận định, sức ép lạm phát 2019 không lớn song vẫn có nhiều ý kiến quan ngại về sức ép tăng giá nhiều mặt hàng.

Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, hiện nay dư luận cử tri bức xúc việc tăng giá xăng, đặc biệt là tăng giá điện.

Dư luận lâu nay vẫn hoài nghi về tính minh bạch của quản lý điện và hoạt động của Tập đoàn Điện lực (EVN). Bà Nga cho rằng, cần kiểm tra để giải đáp cho dư luận cử tri.

Cụ thể, theo Chủ nhiệm Lê Thị Nga, cần phải trả lời vì sao giá điện tăng và trong cơ cấu của giá thành điện như vậy điểm gì hợp lý, điểm gì không hợp lý; xem xét phương pháp tính giá điện bậc thang và biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt đã hợp lý chưa.

“Cử tri cũng có ý kiến là biểu giá bán điện sinh hoạt bậc thang từ bậc 1 đến bậc 6 chỉ phù hợp với những giai đoạn ngày xưa còn bây giờ làm gì còn nhà nào dùng từ 50 kwh trở xuống nữa. Một số người nói có một số hộ gia đình chỉ có hai ông bà già, chỉ lúc nào nóng mới bật quạt thì cũng không thể dùng ở mức 50kwh/1 tháng hoặc là loại 100 kwh trở xuống cũng rất khó” - bà Nga phản ánh.

Chủ nhiệm Lê Thị Nga đề nghị giải trình thêm xem thông lệ quốc tế có phải là khách hàng dùng điện càng dùng nhiều, mức giá càng tăng không? Về vấn đề cạnh tranh, dù điện lực vẫn là lĩnh vực độc quyền nhưng những yếu tố thị trường đã được đảm bảo khi tính giá bán điện? Về thời điểm tăng giá điện, tại sao Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực chọn vào thời điểm nóng nhất, người tiêu dùng dùng điện nhiều nhất để thực hiện?

“Chúng tôi chưa có đánh giá gì nhưng chúng tôi đề nghị cần phải kiểm tra để trả lời, để giải tỏa bức xúc của dư luận. Còn nếu tăng là cần thiết thì cũng phải có căn cứ, nếu cái gì chưa phù hợp thì có điều chỉnh” - bà Nga nói.

Cũng quan tâm điều hành chỉ số tăng giá tiêu dùng CPI, Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Khắc Định nói, CPI hiện nay nếu so với cùng kỳ tăng 2,93% rồi và nếu so bình quân 4 tháng tăng 2,71% và nghị quyết Quốc hội là dưới 4%. Vậy rõ ràng hiện nay đang tiềm ẩn nguy cơ lạm phát cao bởi vì giá xăng dầu thế giới vừa rồi tăng, vàng, USD mấy ngày gần đây tăng. Lương thực, thực phẩm xu thế chung của thế giới là cứ sau một số năm lại tạo ra mặt bằng mới.

Ông Định đề nghị phân tích kỹ hơn bối cảnh, vì báo cáo của Chính phủ lấy dự báo của thế giới tháng 2, bây giờ tháng 4 khác rồi. Hay thương mại Mỹ - Trung tháng 2 nói là đang trùng xuống và có thể tạm thời yên ắng, nhưng ngày hôm qua thì khác.

Theo Chủ nhiệm UB Pháp luật, Chính phủ nên cập nhật thêm số liệu mới. Giá xăng trong nước tăng cao, giá điện tăng và theo Tổng cục Thống kê giá dịch vụ y tế hiện nay mới tiệm cận giá thị trường, còn 4 bước điều hành nhưng hiện nay mới thực hiện 2 bước (hiện vẫn còn yêu cầu điều chỉnh trong năm nay theo hướng đưa cơ cấu tiền lương và chi phí quản lý vào cơ cấu giá dịch vụ y tế).

Giá dịch vụ giáo dục, giá sách giáo khoa cũng đang kiến nghị điều chỉnh. Bước vào năm học mới thì hàng hóa giáo dục bao giờ cũng tăng. Yếu tố khác là tăng lương cơ sở từ mùng 1/7 sẽ tác động ảnh hưởng đến giá vào các tháng cuối năm.

“Vì vậy, tiềm ẩn CPI tăng là có, nếu CPI tăng là kinh tế vĩ mô bị tác động rồi ảnh hưởng đời sống sản xuất, đời sống nhân dân, cho nên đề nghị Chính phủ quan tâm phân tích kỹ “ - ông Định phát biểu.

Tham gia ý kiến chỉ đạo tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhận định, với chỉ tiêu kiềm chế lạm phát, rủi ro vẫn còn tiềm ẩn, bởi tác động của việc tăng giá điện, giá xăng, dầu, giá dịch vụ y tế, rủi ro thiên tai, dịch bệnh với ngành nông nghiệp… Giá dầu dự báo khó tăng đột biến, do tổng cầu của thế giới tăng chậm, nhưng trường hợp giá dầu và nhiên liệu thế giới tiếp tục tăng thì áp lực lạm phát ở trong nước của Việt Nam rất lớn.

Chủ tịch Quốc hội phân tích, xu hướng lạm phát cơ bản tăng đều, và từ tháng 7/2018 đến nay cầu nội địa đang tạo ra một sức ép rất lớn đối với lạm phát.

Trong khi đó, dư địa chính sách cũng không còn nhiều lắm. Dư địa giảm lãi suất thấp, ngân sách nhà nước vẫn thâm hụt, mà dư địa cho chính sách tài khóa cũng không còn nhiều, Chủ tịch Quốc hội nhận xét.

Về vấn đề tăng giá điện, Chủ tịch Quốc hội phân tích: “Bộ Công Thương, EVN chắc chắn phải thực hiện theo kế hoạch, nghị quyết của Chính phủ, có báo cáo Chính phủ cụ thể chứ không thể tự làm. Vậy người dân thắc mắc, Chính phủ phải đứng ra giải thích chứ không phải chỉ đạo lập đoàn thanh tra là xong”.

P.Thảo