10 sự kiện nổi bật của ngành Tư pháp trong năm 2017

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long.

1. Bước hoàn thiện pháp luật quan trọng của ngành Tư pháp: Luật Trợ giúp pháp lý lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp làm trung tâm; Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước mở rộng phạm vi, nâng cao trách nhiệm trong thực thi công vụ

Năm 2017, Luật trợ giúp pháp lý (sửa đổi), Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi) được Quốc hội thông qua với tỷ lệ tán thành gần như tuyệt đối (100% đại biểu có mặt tán thành đối với Luật trợ giúp pháp lý, hơn 99% đối với Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước). Việc Quốc hội thông qua hai luật này là bước hoàn thiện quan trọng đối với khung pháp lý trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý, bồi thường nhà nước.

2. Hợp tác song phương trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp phát triển lên tầm cao mới với điểm nhấn là bước đột phá trong quan hệ với các nước láng giềng

Ngành Tư pháp đã chủ động, tích cực nâng cao hiệu quả hoạt động hợp tác quốc tế về pháp luật, đưa các mối quan hệ hợp tác song phương, nhất là quan hệ với các nước láng giềng Lào, Campuchia và Trung Quốc đi vào chiều sâu, hiệu quả và thực chất hơn. Đặc biệt, kỷ niệm Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào, Bộ Tư pháp Việt Nam đã tích cực phối hợp với Bộ Tư pháp Lào tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa với điểm nhấn là việc tổ chức thành công Lễ Kỷ niệm hợp tác tư pháp Việt Lào tại Viêng Chăn; trình phê duyệt Dự án viện trợ đầu tiên trong lĩnh vực pháp luật của Chính phủ Việt Nam cho Bộ Tư pháp Lào...

3. Công tác tổ chức thi hành pháp luật có nhiều chuyển biến: Chấm dứt nợ đọng văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có nhiều đổi mới; phản ứng chính sách kịp thời, nhạy bén hơn

Với nhiều giải pháp quyết liệt, thực chất, công tác xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh năm 2017 đạt được nhiều kết quả tích cực. Tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm gần đây. Đặc biệt, các Bộ, cơ quan đã xây dựng trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 37 Nghị định và 3 Quyết định, hoàn thành 100% số văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, pháp lệnh có hiệu lực trong năm; chấm dứt tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.…

4. Đúc rút, vận dụng giá trị lịch sử về cải cách pháp luật, xây dựng bộ máy nhà nước trong giai đoạn hiện nay

Nhằm kế thừa kinh nghiệm quản trị quốc gia đặc sắc trong lịch sử và truyền thống vẻ vang của dân tộc, Bộ Tư pháp đã tiến hành nhiều hoạt động nghiên cứu làm sáng tỏ và phổ biến những bài học kinh nghiệm quý về cải cách pháp luật, xây dựng bộ máy nhà nước và trọng dụng hiền tài dưới triều vua Lê Thánh Tông. Trong đó, điểm nhấn là việc Bộ Tư pháp đã phối hợp với UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức thành công Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Cải cách pháp luật và xây dựng bộ máy nhà nước dưới triều vua Lê Thánh Tông - Những giá trị lịch sử và đương đại” tại Thanh Hóa nhân kỷ niệm 520 năm ngày mất của nhà Vua.

5. Công tác thi hành án dân sự tiếp tục có bước chuyển biến tích cực, đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay về việc và về tiền thi hành án

Trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội đất nước còn nhiều khó khăn, số việc và tiền thụ lý tăng (5,57% về việc và 19,67% về tiền tương đương gần 173 nghìn tỷ đồng) song Hệ thống Thi hành án dân sự đã thi hành xong số việc, số tiền cao nhất từ trước đến nay, cao hơn so với năm 2016 là hơn 19 nghìn việc và 6 nghìn tỷ đồng.

6. Triển khai Chương trình hành động quốc gia về đăng ký, thống kê hộ tịch giai đoạn 2017-2024 và mở rộng Hệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch đạt nhiều kết quả quan trọng, kịp thời phục vụ nhân dân

Nhằm góp phần đưa Việt Nam đẩy nhanh tiến độ đạt các Mục tiêu toàn cầu về phát triển bền vững do Liên hợp quốc đề ra, trên cơ sở kết quả Hội nghị cấp Bộ trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về đăng ký và thống kê hộ tịch, Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam về đăng ký, thống kê hộ tịch giai đoạn 2017-2024 là lộ trình quan trọng, có ý nghĩa thiết thực, liên quan đến bảo đảm việc thực hiện quyền của công dân, có ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý dân cư, quản lý xã hội, phù hợp với thông lệ quốc tế. Các cơ quan đăng ký hộ tịch thực hiện đăng ký khai sinh mới cho gần 2 triệu trường hợp, đăng ký khai sinh lại cho hơn 750 nghìn trường hợp (tăng tới 38,3% so với năm 2016); đăng ký kết hôn cho hơn 700 nghìn cặp vợ chồng...

7. Vận hành phần mềm đăng ký trực tuyến giao dịch bảo đảm bằng động sản đạt mức độ cao nhất về dịch vụ công trực tuyến, góp phần cải cách hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp

Trên cơ sở nhiệm vụ Chính phủ giao tại Nghị quyết số 36a/NĐ-CP, Bộ Tư pháp đã triển khai nâng cấp và đưa vào vận hành phần mềm đăng ký trực tuyến giao dịch bảo đảm bằng động sản đạt mức độ 4 về dịch vụ công trực tuyến. Đây là dịch vụ công đầu tiên trong lĩnh vực tư pháp cung cấp trực tuyến ở mức độ cao nhất.

8. Các cơ sở đào tạo khởi sắc về chỉ tiêu, chất lượng đào tạo, góp phần thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp, phục vụ hội nhập quốc tế

Tiếp tục thực hiện chủ trương phát triển nguồn nhân lực pháp luật, tư pháp chất lượng cao góp phần thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế, năm 2017, các cơ sở đào tạo thuộc Bộ đã có nhiều cố gắng trong việc hoàn thành các chỉ tiêu, kế hoạch về đào tạo, bồi dưỡng với chất lượng ngày càng được nâng cao. Trường Đại học Luật Hà Nội đã tuyển sinh và tổ chức nhập học cho khoảng 3.000 sinh viên chính quy, hơn 500 sinh viên hệ vừa học vừa làm, và hơn 500 học viên cao học, nghiên cứu sinh; Học viện Tư pháp tuyển sinh hơn 4.000 học viên.

9. Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật vượt tiến độ, đáp ứng nhu cầu khai thác, sử dụng của người dân, doanh nghiệp

Triển khai thực hiện Pháp lệnh pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật, trong thời gian qua, Bộ Tư pháp đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành thực hiện pháp điển xong đối với 67/265 đề mục, hướng tới mục tiêu “về đích sớm” trong việc xây dựng Bộ pháp điển so với lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Gần 2.000 văn bản trên tổng số khoảng 10.000 văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương đã được rà soát, làm “sạch” và tập hợp, sắp xếp vào Bộ pháp điển, góp phần nâng cao tính thống nhất, đồng bộ, công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật.

10. Ngành Tư pháp tích cực, chủ động hưởng ứng thông điệp của Chính phủ về “hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp”

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp cùng tổ chức pháp chế các Bộ, ngành đã rà soát tổng thể các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp liên quan đến các quy định pháp luật về đất đai, xây dựng, nhà ở, môi trường, đầu tư, kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành; qua đó đã đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo sửa đổi, bổ sung 16 Luật trong các lĩnh vực này. Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp giai đoạn 2015 - 2020 tiếp tục được triển khai đồng bộ trên cả nước, đã tổ chức hơn 100 tọa đàm đối thoại, bồi dưỡng pháp luật cho doanh nghiệp, thu hút gần 10.000 đại biểu đại diện doanh nghiệp tham dự; xây dựng mạng lưới tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp tại 31 tỉnh, thành phố; xây dựng và phát sóng 42 “Chương trình kinh doanh và pháp luật” trên Đài Truyền hình Việt Nam, 208 chương trình kinh doanh và pháp luật trên Đài Tiếng nói Việt Nam…