Thượng nghị sĩ John McCain và mối duyên nợ đặc biệt với Việt Nam

Thượng nghị sĩ quá cố John McCain. (Ảnh: Reuters)

Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, Thượng nghị sĩ Mỹ 6 nhiệm kỳ, cựu ứng viên tổng thống Mỹ John McCain đã qua đời ngày 25/8 tại nhà riêng ở tuổi 81. Có thể nói, ông McCain đã dành cả cuộc đời để cống hiến cho nước Mỹ và sự ra đi của thượng nghị sĩ kỳ cựu gây ra những mất mát không thể bù đắp cho gia đình cũng như chính trường Mỹ.

“Trái tim tôi đã tan vỡ. Tôi thật may mắn khi đã đồng hành với người đàn ông tuyệt vời này trong 38 năm qua. Ông ấy đã ra đi theo cách ông ấy sống, với những người thân yêu xung quanh, tại nơi mà ông ấy thích nhất”, bà Cindy McCain, vợ ông John McCain, viết trên mạng xã hội Twitter sau sự ra đi của chồng.

Theo Reuters, ông McCain từng tham chiến ở Việt Nam với vai trò là một Thiếu tá phi công hải quân Mỹ và từng là tù binh chiến tranh tại nhà tù Hỏa Lò trong 5 năm rưỡi cho đến khi được thả năm 1973 sau khi Hiệp định Paris được ký kết.

Sau khi giải ngũ khỏi hải quân, ông McCain bắt đầu tham gia vào con đường chính trị từ năm 1981, trở thành Thượng nghị sĩ Mỹ vào năm 1986. Ông từng thất bại trong 2 cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2000 và 2008 trước cựu Tổng thống George W. Bush và Barack Obama.

Theo Fox News, những trải nghiệm từ Việt Nam dường như đã khiến ông McCain có cái nhìn khác về chiến tranh. Trong những năm tháng làm chính trị, ngoài những vấn đề nội bộ của Mỹ, ông McCain luôn thúc đẩy Mỹ và Việt Nam hướng tới bình thường hóa quan hệ, gạt bỏ quá khứ, nhìn về tương lai. Ông và cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry được xem là 2 nhân vật tích cực nhất trong việc vấn động chính quyền Mỹ xây dựng quan hệ với Việt Nam.

Theo đó, ông McCain đã hối thúc 2 bên thực hiện các hoạt động nhân đạo như rà phá bom mìn, chất nổ hậu chiến tranh, tìm người mất tích, hỗ trợ nạn nhân chiến tranh… Ông cũng thường xuyên thực hiện các chuyến thăm tới Việt Nam. Có thể nói, những nỗ lực không ngừng nghỉ của ông McCain đã góp phần cho việc bình thường hóa quan hệ Việt Nam-Mỹ vào năm 1994 cũng như tiến tới mối quan hệ đối tác toàn diện từ năm 2013.

Ngoài ra, về vấn đề Biển Đông, ông McCain cũng là người có tiếng nói cứng rắn với tham vọng bành trướng của Trung Quốc tại khu vực. Ông đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích động thái đi ngược luật lệ, luật pháp quốc tế của Bắc Kinh nhằm "độc chiếm Biển Đông”. Ông cũng từng nói rằng Mỹ cam kết sẽ đồng hành cùng Việt Nam đối phó sự bành trướng của Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ quá cố McCain chụp hình cùng Cựu Đại sứ Mỹ Ted Osius ở hồ Trúc Bạch trong chuyến thăm Việt Nam của ông McCain năm 2015 (Ảnh: Facebook/Ted Osius)

Tại chính trường Mỹ, theo Reuters, ông McCain là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất. Ông đã góp phần trong việc tìm hướng giải quyết cho hàng loạt vấn đề nước Mỹ đã và đang đối mặt như nhập cư, biến đổi khí hậu, tài chính, quân sự.

Trong cuốn hồi ký xuất bản năm 2002, ông McCain viết: “Tôi là một công chức nhà nước có tư duy độc lập, tận tụy, mẫn cán”. Ông cũng đã từng nhiều lần bỏ phiếu chống các dự luật do đảng Cộng hòa của ông khởi xướng, động thái cho thấy quan điểm mạnh mẽ, và lối tư duy vì lợi ích nước Mỹ của chính trị gia kỳ cựu.

Ông McCain là người phản đối hàng loạt các chính sách của chính quyền Tổng thống Trump, trong đó có chính sách nhập cư quá cứng rắn, hay quan điểm đối đầu của ông Trump với giới truyền thông.