Nữ điệp viên Liên Xô từng phá âm mưu ám sát 3 lãnh đạo thế giới qua đời

Guardian đưa tin, bà Vartanian, một trong những điệp viên huyền thoại của Liên Xô, đã qua đời tại Moscow, Nga ở tuổi 93 vào ngày 25/11.

Nữ điệp viên này cùng người chồng Gevork thực hiện nhiều nhiệm vụ trong suốt thời gian hoạt động bí mật, trong đó nhiệm vụ được biết tới nhiều nhất chính là việc họ phá được âm mưu của phát xít Đức nhằm ám sát cựu lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin, cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill và cựu Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt vào năm 1943.

Theo phát ngôn viên Tổng cục Tình báo Nước ngoài Nga (SVR) Sergei Ivanov, bà Vartanian sẽ được chôn cất tại nghĩa trang Troyekurovskoe tại Moscow.

Bà Vartanian đã có công trong việc theo dõi và phát hiện ra chiến dịch “Cú nhảy dài” của trùm phát xít Đức Hitler. Đây là âm mưu nhằm ám sát 3 lãnh đạo đồng minh Stalin, Churchill và Roosevelt tại cuộc gặp đầu tiên của họ ở Tehran, Iran tháng 11/1943.

Nữ điệp viên huyền thoại sinh ngày 25/1/1926 tại Gyumri, Armenia. Bà cùng gia đình chuyển sang Iran từ đầu những năm 1930. Bà gia nhập vào một nhóm chống phát xít khi mới 16 tuổi và đã hợp tác cùng chồng trong nhiều nhiệm vụ.

Bà và chồng đã chuyển tới Liên Xô vào năm 1951 và có một sự nghiệp được đánh giá là thành công. SVR, một trong những lực lượng xuất phát điểm từ lực lượng tình báo Liên Xô KGB, nói rằng cặp đôi điệp viên nổi tiếng đã tham gia vào nhiều hoạt động tình báo “trong điều kiện khắc nghiệt tại nhiều quốc gia” nhưng không công bố chi tiết.

Ông Gevork, người từng được trao tặng huân chương Anh Hùng Liên Xô, qua đời năm 2012 ở tuổi 87. “Ông Gevork từng nói rằng trong 5 tia sáng của Ngôi sao anh hùng mà ông nhận được, ít nhất có 2 tia sáng thuộc về người vợ Goar yêu dấu của ông”, phát ngôn viên Ivanov cho hay.

Tháng 6/2017, Tổng thống Nga Vladimir Putin - một cựu điệp viên KGB - đã thăm trụ sở của SVR và ca ngợi các đặc vụ Liên Xô bao gồm gia đình nhà Vartanian. "Họ là những con người khiêm tốn, họ không thích được gọi là anh hùng”, ông Putin nói.

Bà Vartanian về hưu năm 1986 nhưng vẫn tiếp tục tham gia vào hoạt động đào tạo các điệp viên trẻ tuổi kế cận.

Cựu điệp viên Liên Xô Mikhail Lyubimov cho biết ông tin rằng Nga sẽ không giải mật các hồ sơ liên quan tới nhiệm vụ mà nhà Vartanian từng thực hiện vì điều này có thể “gây ra căng thẳng chính trị ở những quốc gia họ từng hoạt động”.

Đức Hoàng

Theo Guardian