Người phụ nữ khiến Tổng thống Zimbabwe mất đỉnh cao quyền lực chỉ sau một đêm

Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe và phu nhân Grace Mugabe (Ảnh: Getty)

Quân đội Zimbabwe đêm 14/11, rạng sáng 15/11 đã tiến hành một cuộc chính biến. Họ điều hàng loạt xe tăng đến thủ đô Harare, tước vũ khí của cảnh sát, chiếm đóng đài truyền hình quốc gia và quản thúc vợ chồng Tổng thống Mugabe.

Tất cả diễn ra chóng vánh, chỉ sau một đêm, Tổng thống Mugabe, 93 tuổi, từ đỉnh cao quyền lực suốt từ những năm 1980 bỗng chốc bị quản thúc bởi quân đội.

Giới quan sát cho rằng, tham vọng chính trị của bà Grace Mugabe là nguyên nhân chính.

Bà Grace và Phó Tổng thống Zimbabwe Emmerson Mnangagwa là hai đối thủ chính trong cuộc chạy đua quyền lực trở thành người kế vị ông Mugabe.

Tuy nhiên, hồi tuần trước Tổng thống Mugabe bất ngờ sa thải ông Mnangagwa, cựu Bộ trưởng quốc phòng. Quyết định này được cho là do tác động từ bà Grace sau khi bà cáo buộc những người ủng hộ ông Mnangagwa âm mưu đảo chính.

Việc cách chức ông Mnangagwa rõ ràng sẽ mở đường cho sự nghiệp chính trị của vị đệ nhất phu nhân 52 tuổi này.

Bà Grace Mugabe là ai?

Đệ nhất phu nhân Zimbabwe Grace Mugabe (Ảnh: AP)

Bà Grace trở thành vợ của Tổng thống Mugabe khoảng 20 năm trước. Mối quan hệ của họ bắt đầu khi bà còn là thư ký văn phòng tổng thống.

Thời điểm đó, cả bà Grace và ông Mugabe đều đã kết hôn. Năm 1996, khoảng 4 năm sau khi người vợ đầu tiên của Tổng thống Mugabe qua đời và bà Grace ly hôn chồng, họ đã làm đám cưới với sự chứng kiến của nhiều quan chức châu Phi khác. Đám cưới xa xỉ tới mức nó được mệnh danh là “Đám cưới thế kỷ”.

Trong nhiều năm, bà Grace cố gắng xây dựng hình ảnh là một doanh nhân thành đạt, tích cực từ thiện. Tuy vậy, bà vẫn hứng không ít chỉ trích do lối sống xa hoa, phung phí.

Sau đám cuối, bà Grace được cho là đã từ chối ở trong khu dinh thự dành cho vợ chồng tổng thống. Thay vào đó, bà đã yêu cầu xây dựng một dinh thự mới. Kể từ đó đến nay, bà đã cho xây dựng 2 cung điện, với kinh phí ít nhất 26 triệu USD/chiếc.

Hiện nay, vợ chồng Tổng thống Mugabe được cho là sở hữu các bất động sản trị giá hàng tỷ USD trên khắp thế giới, trong đó có ở Malaysia và Hong Kong, cùng các điền trang lớn ở Zimbabwe. Bà Grace bị cho là khá phung phí tiền bạc cho hoạt động mua sắm, với dẫn chứng là một ngày ở Paris bà có thể mua sắm ít nhất 100.000 USD.

Chi tiêu xa xỉ trong bối cảnh nền kinh tế Zimbabwe chật vật bởi nạn tham nhũng, hơn 60% dân số Zimbabwe sống nghèo khổ khiến bà Grace Mugabe trở thành tâm điểm chỉ trích.

Quan lộ thần tốc

Sự nghiệp chính trị của bà Grace lên rất nhanh. (Ảnh: Getty)

Từ một nhân viên văn phòng, bà Grace đã nhanh chóng trở thành người phụ nữ quyền lực nhất Zimbabwe sau cuộc hôn nhân chênh lệch tuổi tác lớn với Tổng thống Mugabe.

Bà Grace nhanh chóng tạo cho mình một nền tảng ủng hộ mạnh mẽ ở trong nước. Nhiều người ủng hộ thậm chí tôn sùng bà làm “quốc mẫu”. Ngày sinh của bà trở thành quốc lễ, thời điểm mà truyền thông quốc gia trang trọng đưa tin trang nhất.

Sự nghiệp chính trị của bà có bước ngoặt quan trọng vào năm 2014 khi bà được bổ nhiệm làm Chủ tịch Liên đoàn phụ nữ của đảng cầm quyền. Với việc bổ nhiệm này, bà Grace nghiễm nhiên giữ một ghế trong Bộ Chính trị quyền lực của Zimbabwe.

Cũng vào thời điểm đó, Đại học Zimbabwe trao bằng tiến sĩ cho bà trong lĩnh vực xã hội học - học vị càng giúp đánh bóng tên tuổi của bà.

Trước thời điểm biến cố xảy ra hồi đầu tuần này, sức khỏe của Tổng thống Mugabe đã suy giảm nghiêm trọng. Bà Mugabe được cho là người hỗ trợ chồng trong công cuộc quản lý đất nước. Bà đồng thời cũng là người ủng hộ trung thành của ông Mugabe. Hồi đầu năm nay, bà cho rằng chồng mình thậm chí có thể thắng cử ngay cả khi ông qua đời. Bà cũng không giấu giếm tham vọng muốn thay chồng quản lý quốc gia châu Phi này. Bà từng nói rằng: “Họ muốn tôi làm tổng thống? Tại sao không? Tôi không phải công dân Zimbabwe ư”?

Mặt khác, bà cũng ra sức chỉ trích những nhân vật có khả năng sẽ kế nhiệm ông Muage. Những tuần gần đây, và và Tổng thống Mugabe đã công khai chỉ trích Phó Tổng thống Mnangagwa, người từng được coi là “cánh tay phải” của nhà lãnh đạo Zimbabwe nhưng hiện giờ là đối thủ “nặng ký” của bà Grace trong cuộc chạy đua trở thành tổng thống tiếp theo của quốc gia này.

Tuy nhiên, tham vọng này của bà Grace có thể đã đẩy Tổng thống Mugabe vào tình thế hiện tại khi bị quân đội quản thúc. Trong khi một số nguồn tin nói rằng, bà Grace cũng bị quản thúc cùng chồng, thì một số nguồn khác nói bà đã chạy ra nước ngoài trước khi xảy ra chính biến.