Mỹ cấm bán máy bay F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ vì Ankara mua "rồng lửa" của Nga

Một máy bay F-35 tham gia triển lãm hàng không Paris (Ảnh: Reuters)

Theo kế hoạch, những chiếc đầu tiên thuộc lô 100 máy bay chiến đấu F-35 do Mỹ chế tạo sẽ được bàn giao cho Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 21/6. Tuy nhiên, toàn bộ thỏa thuận này có thể bị hủy sau khi các nghị sĩ Mỹ bỏ phiếu ngăn chặn việc bán F-35 cho Ankara.

Dự luật ngăn cản việc Mỹ bán các máy bay chiến đấu F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, mà Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa phê chuẩn, đã được thông qua tại Thượng viện hôm qua với 85 phiếu thuận và 10 phiếu chống.

Thổ Nhĩ Kỳ tham gia dự án phát triển máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5 F-35 cùng 8 quốc gia khác, với khoản đóng góp khoảng 11 tỷ USD, trong đó Ankara cho đến nay đã góp khoảng 800 triệu USD. Đổi lại, Mỹ cung cấp 100 chiếc F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nghị sĩ Mỹ ủng hộ loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35 với 2 lý do. Một là, Ankara có kế hoạch mua các hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không S-400 của Nga. Hai là, Ankara đã bắt giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson với cáo buộc khủng bố.

Ankara đã chỉ trích mạnh mẽ động thái trên của Mỹ. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Benali Yildirim gọi dự luật là “bước đi rất không may” trong quan hệ giữa hai nước. Ông Yildirim cảnh báo rằng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có sẵn phương án thay thế nếu Mỹ hủy thỏa thuận F-35.

Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã xấu đi gần đây, sau vụ đảo chính bất thành tại Ankara 2 năm trước - mà Thổ Nhĩ Kỳ nói là do một giáo sĩ hiện đang sống tại Mỹ đạo diễn - và việc Ankara mua các hệ thống S-400.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu khẳng định Ankara sắp nhận được S-400 và thỏa thuận này được xem như "ván đã đóng thuyền".