Andrew Ng và cuộc phiêu lưu về AI

Hành trình AI của Andrew Ng, nhà đồng sáng lập Google Brain và Coursera, bắt đầu từ giấc mơ tạo mô hình tự động, thay ông làm những việc nhàm chán ở trường học.

Andrew Ng nằm trong Top 100 người có ảnh hưởng đến AI toàn cầu do Time bình chọn tháng trước. Ông cũng là một trong những người đặt nền móng cho Google Brain, một trong những nhóm sáng tạo và có ảnh hưởng nhất trong việc phát triển AI thập kỷ qua.

Giáo sư Andrew Ng được mệnh danh là "thiên tài AI" không chỉ bởi tầm nhìn về công nghệ mà còn ở những đóng góp trong việc đưa AI vào lĩnh vực khác nhau của đời sống, từ giáo dục đến sản xuất. Ông cũng góp phần phổ cập AI thông qua các khóa học miễn phí của Coursera và công ty giáo dục trực tuyến DeepLearning.AI. "Hiện dân số thế giới khoảng 8 tỷ người. Trung bình cứ 1.000 người thì có một người theo một khóa học AI từ tôi", Andrew Ng nói với Time.

Giáo sư Andrew Ng. Ảnh: Coursera

Giấc mơ AI

Andrew Ng thường xuyên xuất hiện trong các hội thảo khoa học và nói về AI nhưng hiếm khi nhắc đến đời tư. Ông sinh năm 1976 tại Anh, lớn lên ở Hong Kong, Singapore, sau đó theo học tại Mỹ và trở thành giảng viên Khoa học máy tính tại Đại học Stanford.

Ông viết trên blog Google trong lần hiếm hoi kể về tuổi thơ: "Tôi bắt đầu học viết code từ năm 6 tuổi. Khi còn là học sinh trung học ở Singapore, tôi làm trợ lý ở văn phòng trường. Tôi nhớ mình phải photocopy rất nhiều tài liệu. Từ bé, tôi ước giá có thể tạo thứ gì đó tự động hóa tất cả công việc photocopy để có thời gian làm việc khác ý nghĩa hơn. Khi đó, trí tuệ nhân tạo trong hình dung của tôi là tự động hóa. Đến giờ, phần lớn công việc của tôi về AI cũng là tự động hóa các nhiệm vụ khác nhau".

Andrew Ng sinh ra và lớn lên trong môi trường công nghệ khi cha ông là bác sĩ y khoa nhưng cũng nghiên cứu đưa AI vào chẩn đoán bệnh. Đây là cơ duyên đưa ông đến với mạng lưới thần kinh nhân tạo khi còn là thiếu niên.

Giấc mơ AI của ông bắt đầu thành hình khi ông dạy về công nghệ học máy tại Đại học Stanford. "Tôi thấy mình lặp lại bài giảng từ năm này qua năm khác, trong cùng một căn phòng, thậm chí kể những câu chuyện cười giống nhau", Andrew Ng nói về lý do xây dựng Coursera - nền tảng học trực tuyến đại chúng (MOOC) lớn nhất thế giới.

Tháng 8/2011, ông đăng video dạy machine learning miễn phí lên YouTube và bất ngờ nhận sự ủng hộ lớn của cộng đồng. Tài khoản của ông thu hút 100.000 lượt đăng ký. Đây là tiền đề để ông khởi nghiệp với Coursera năm 2012. Hiện nay, Coursera hợp tác với 62 trường đại học hàng đầu thế giới, cung cấp hơn 300 khóa học trực tuyến miễn phí cho hàng triệu sinh viên.

Andrew Ng nói với con số trên, Coursera sẽ là "cỗ máy đẻ ra tiền" nếu ông chỉ thu 5 USD mỗi người. "Đối với tôi và nhiều người, 5 USD chỉ đáng giá một cốc cà phê. Nhưng với nhiều trẻ em nghèo ở Ấn Độ hay châu Phi, con số này vượt xa khả năng chi trả, thậm chí họ không có thẻ tín dụng để thanh toán. Xây hàng rào ngăn họ truy cập những khóa học trực tuyến tốt sẽ là một thảm kịch. Ngược lại, công cụ AI được trao vào tay càng nhiều người, nó sẽ càng phát triển hơn", Andrew Ng nói về triết lý làm giáo dục của mình.

"Con mèo Google" và hành trình AI

Năm 2011, khi là giáo sư tại Đại học Standford, Andrew Ng cùng Jeff Dean và Lê Quốc - hai chuyên gia từ phòng thí nghiệm bí mật của Google - đã tạo ra một hệ thống mô phỏng bộ não của trẻ sơ sinh. Từ 16.000 lõi xử lý trong 1.000 máy tính liên kết với nhau, hệ thống có thể tự nhận biết được mặt người và loài mèo với độ chính xác cao.

"Chúng tôi không nạp bất kỳ thông tin nào về loài mèo cho hệ thống. Mô hình này tự 'xem' các video trên YouTube và lập bản đồ hình ảnh để nhận diện mèo. Qua một thời gian, bộ não nhân tạo bắt đầu hình thành khái niệm sơ khởi về loài mèo qua dữ liệu hình dáng, kích thước, màu sắc", The Verge dẫn lời nhóm nghiên cứu khi đó.

"Con mèo Google" gây tiếng vang trong cộng đồng nghiên cứu và đặt nền tảng quan trọng cho các dịch vụ sau này của công ty. Sau nghiên cứu trên, ứng dụng kinh doanh chính thức của Andrew Ng tại Google là giúp nhóm phát triển công nghệ nhận dạng giọng nói chính xác hơn. Sau đó, nhóm của ông tiếp tục đưa AI vào Google Maps để định vị địa điểm, đọc số nhà trên bản đồ...

Tháng 5/2014, Andrew Ng rời Google, lùi về vị trí đồng chủ tịch hội đồng quản trị Coursera, trước khi gia nhập Baidu. Ông có ba năm lãnh đạo phòng nghiên cứu AI của hãng công nghệ khổng lồ Trung Quốc.

Ông cho biết trên Technology Review: "Sau khi dẫn dắt nhóm AI tại Google và Baidu, tôi nhận ra AI đã thay đổi hành vi của người dùng trên Internet, từ tìm kiếm trên web đến cách tiếp cận quảng cáo trực tuyến. Nhưng như vậy chưa đủ, tôi muốn đưa AI vào tất cả ngành khác, những ngành thậm chí còn đóng vai trò lớn hơn trong nền kinh tế".

Đó là lý do ông thành lập Landing AI năm 2017, giúp doanh nghiệp phát triển hệ thống AI với sự đầu tư không quá lớn vào code. Khách hàng hiện tại của Landing AI gồm các công ty sản xuất lớn như StanleyBlack & Decker, Foxconn và Denso. Tháng 5/2022, FPT Software hợp tác với Landing AI để phát triển gói giải pháp kiểm định thông minh bằng hình ảnh trong nhà máy.