Nhiều bài học “đắt” từ thực tiễn tại vùng đất "nóng"

“Nếu làm Công an mà không quản lý tốt hộ khẩu, nhân khẩu thì coi như không làm Công an. Vì làm Công an mà không nắm chắc tình hình nhân khẩu, hộ khẩu thì nghĩa là nhắm mắt mà đánh”. Gần như “nằm lòng” lời giáo huấn sâu sắc mà cố Bộ trưởng Phạm Hùng chỉ ra, cùng với việc thực hiện sự chỉ đạo sát sao của Bộ Công an thời gian qua, Công an tỉnh nơi có trên 1 triệu người tạm trú, hầu hết là công nhân, như Bình Dương luôn nhận thức sâu sắc công tác đăng ký, quản lý cư trú là một nội dung quan trọng của công tác Công an phải được thực hiện hiệu quả nhất.

Khi trò chuyện với PV Báo CAND quanh công tác quản lý cư trú trên địa bàn, lãnh đạo Công an tỉnh Bình Dương thẳng thắn nhìn nhận mặt tồn tại mang tính chủ quan. “Cán bộ, chiến sĩ làm công tác đăng ký, quản lý cư trú chưa thực hiện hết vai trò, trách nhiệm của mình trong quản lý nhân hộ khẩu, quản lý đối tượng. Đặc biệt, Công an cơ sở, nhất là Công an xã trình độ còn hạn chế, công tác không liên tục, thường xuyên luân chuyển nên việc nghiên cứu, cập nhật văn bản chưa kịp thời, dẫn đến lúng túng”.

Công an Bình Dương luôn đồng hành trước những thuận lợi, khó khăn của công nhân, doanh nghiệp trong các KCN.

Nghe Đại tá Võ Văn Phúc, Phó Giám đốc Công an tỉnh chia sẻ thực trạng này, chúng tôi nhớ ngay vụ giết người đổ bê tông phi tang tại xã Hưng Hòa, huyện Bàu Bàng được phát hiện giữa tháng 5-2019, từng gây sự chú ý đặc biệt của dư luận. Sau khi bắt được các thủ phạm, lãnh đạo Công an tỉnh cũng thừa nhận công tác quản lý cư trú, quản lý hành chính trật tự an toàn xã hội của Công an cơ sở còn bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu sót chưa sát với địa bàn cư trú; thiếu kiểm tra thường xuyên, công tác phòng ngừa tội phạm hiệu quả chưa cao. 

“Khi nhóm của Phạm Thị Thiên Hà đến thuê nhà một số địa điểm, rồi né tránh tiếp xúc, phủ bạt lên nhà, mặc quần áo theo kiểu tu luyện giáo phái lạ,... nhưng cán bộ Công an quản lý địa bàn không đến kiểm tra tạm trú để xem họ hoạt động như thế nào. Nên khi vụ án xảy ra, cơ quan điều tra đã gặp khó khăn trong xác định nhân khẩu đang cư trú. Không chỉ vậy, đến khi cả nhóm quay lại căn nhà số 90, ấp 5, Hưng Hòa để cất giấu xác và gây án, công tác quản lý cư trú vẫn chưa được chú ý”, Đại tá Trịnh Ngọc Quyên, Giám đốc Công an tỉnh Bình Dương cho biết.

Khi kể những nguyên nhân khám phá nhanh vụ sát hại 3 người cùng gia đình tại khu phố Tân Ba, phường Thái Hòa, thị xã Tân Uyên, Đại tá Trần Văn Chính, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bình Dương cho biết là do Công an cơ sở làm tốt công quản lý cư trú. Sau khi vụ án được phát hiện, lực lượng điều tra đã nhanh chóng xác định được đối tượng nghi vấn - tên Trần Trọng Luận sống cách nhà nạn nhân hơn 100m. Đây là đối tượng nghiện ma túy, cờ bạc, nhiều lần bị “chủ nợ” truy tìm...

Trong hơn 20 năm qua, trên địa bàn Bình Dương đã xảy ra hàng nghìn vụ án hình sự và rất nhiều vụ việc khác có liên quan hoặc tác động xấu đến ANTT. Tuy nhiên, với quyết tâm đảm bảo sự ổn định về ANTT, góp phần phục vụ đắc lực cho sự phát triển bền vững của một địa phương giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, từ thực tế, Công an Bình Dương đã kịp thời nhận diện tội phạm, xác định rõ nguyên nhân của những tồn tại để từ đó tập trung chấn chỉnh.

Hôm đến Bình Dương, chúng tôi được nghe “an ninh công nhân” - cụm từ tuy không mới nhưng ít được Công an các nơi khác dùng đến. Điều này không khó giải thích khi Bình Dương có hơn 1 triệu công nhân hầu hết đến từ các địa phương khác. Để đảm bảo an ninh công nhân trên địa bàn có hơn 40 khu, cụm công nghiệp, với vai trò nòng cốt, Công an tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp công tác, huy động nhiều lực lượng cùng vào cuộc. Và việc tổ chức nắm tình hình luôn được lưu ý, ưu tiên hàng đầu; sử dụng đồng bộ, kết hợp chặt chẽ nhiều biện pháp, công tác, từ đó thu được nhiều kết quả tích cực. 

Chỉ riêng qua công tác vận động quần chúng, Công an Bình Dương đã xây dựng được 91 CLB phòng, chống tội phạm; 84 đội xung kích; 85 đội tuyên truyền; 240 CLB chủ nhà trọ với gần 12.000 thành viên viên; gần 90 tổ an toàn giao thông, gần 1.400 thành viên; gần 40 tổ xe ôm tự quản với gần 420 thành viên tại các khu, cụm công nghiệp. Nhờ chủ động ký kết hàng chục quy chế với nhiều cơ quan, ban ngành mà Công an Bình Dương kịp thời phát hiện và phối hợp đấu tranh xử lý những vấn đề phức tạp về ANTT tại các khu, cụm công nghiệp.

Những ngày xuống “xóm trọ” công nhân tìm hiểu hiệu quả công tác quản lý cư trú và công tác phòng chống tội phạm nói chung, PV Báo CAND cảm nhận được sự nỗ lực của lực lượng Công an cơ sở và đặc biệt là tính hiệu quả có được từ sự vận dụng đồng bộ nhiều biện pháp công tác.

Phong trào quần chúng được củng cố, người dân, chủ nhà trọ ý thức về trách nhiệm của mình, kết hợp tốt với Công an để cùng thực hiện hiệu quả Luật Cư trú và các quy định pháp luật khác. người dân còn cung cấp hàng chục ngàn tin có giá trị, giúp Công an khám phá, điều tra, làm rõ nhiều vụ trọng án, vụ việc có liên quan đến ANTT.

Lực lượng được xem là “cánh tay nối dài” của Công an cơ sở (hiện cả tỉnh có 91 Đội dân phòng với gần 730 thành viên và 45 Ban BVDP, với gần 2.000 thành viên) đã thực sự trở thành hạt nhân làm nòng cốt tham gia bảo vệ ANTT, là chỗ dựa vững chắc cho quần chúng nhân dân đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm, tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật. “Cánh tay nối dài” này đã tích cực “chia lửa” những vất vả của Công an cơ sở trong rất nhiều việc, trong đó có công tác quản lý cư trú...

Với mức tăng trưởng kinh tế trung bình hơn 20 năm ở mức 13,4%/năm, thu ngân sách gần 55.000 tỷ đồng, tương đương mức thu của 13 tỉnh, thành khu vực ĐBSCL, Bình Dương là địa phương có nền kinh tế phát triển “nóng”.

Cùng với  việc phát triển mở rộng các khu, cụm công nghiệp sẽ đặt ra những yêu cầu nhiệm vụ mới trong quan hệ kinh tế, văn hóa, xã hội; mặt tiêu cực của điều này sẽ tác động làm gia tăng tình hình vi phạm pháp luật tại địa phương.

Xác định công tác quản lý cư trú, nhất là quản lý đối tượng tạm trú sẽ gặp rất nhiều khó khăn từ thực tế vừa kể, Công an Bình Dương chủ động đề ra nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý cư trú. Trong giải pháp khắc phục những tồn tại mang tính chất chủ quan của mình, Công an Bình Dương đặc biệt lưu ý đến lực lượng trực tiếp làm công tác đăng ký, quản lý cư trú của Công an cơ sở.

Theo đó, bên cạnh tổ chức tập huấn các quy định của pháp luật về cư trú, Công an tỉnh còn yêu cầu lực lượng này tăng cường kiểm tra nhân hộ khẩu định kỳ, tổng kiểm tra các khu vực kinh doanh cho thuê trọ, các cơ sở cho thuê lưu trú, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm hành vi vi phạm ANTT nói chung và lĩnh vực đăng ký, quản lý cư trú nói riêng.

Đại tá Võ Văn Phúc cho biết thêm, để mọi người nhận thức đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của mình nơi cư trú, công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng, thường xuyên, liên tục các quy định của pháp luật về cư trú sẽ được tiến hành đến tất các tầng lớp nhân dân, các cơ quan, doanh nghiệp.

Nêu cao vai trò, trách nhiệm của chủ nhà trọ, chủ các cơ sở cho thuê lưu trú trong việc đăng ký tạm trú, thông báo lưu trú kịp thời cho cơ quan Công an khi có người đến ở, lưu trú tại cơ sở do mình phụ trách. Công an cơ sở tăng cường mối liên hệ chặt chẽ với các tổ chức quần chúng nòng cốt ở địa phương. Định kỳ 6 tháng, năm, có kế hoạch tổ chức rà soát, phân loại, đánh giá chất lượng hoạt động của các tổ nhân dân tự quản để kịp thời củng cố, duy trì nâng cao chất lượng hoạt động.

Thực hiện quy định về xóa đăng ký tạm trú theo tinh thần Thông tư số 35/2014/TT-BCA của Bộ Công an; thực hiện đồng bộ các hình thức, biện pháp, các nội dung về thể chế hành chính trong lĩnh vực đăng ký, quản lý cư trú, tạm trú, tạm vắng.

Trong thời gian triển khai dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, toàn tỉnh tiếp tục vận hành và khai thác hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư thường trú tỉnh Bình Dương; chia sẻ dữ liệu về dân cư cho UBND tỉnh và các ngành phục vụ công tác quản lý xã hội. Công an tỉnh sẽ tập trung nghiên cứu, đề xuất xây dựng dự án “quản lý dân cư tạm trú”; tích hợp với hệ thống quản lý thường trú và quản lý lưu trú thành hệ thống thống nhất, phát huy hiệu quả để phục vụ tốt công tác quản lý cư trú thời gian tới.