Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác quản lý xuất nhập cảnh

Trong những năm qua, Việt Nam đang trên đà hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, với những chính sách thông thoáng, cởi mở trên lĩnh vực phát triển đầu tư, du lịch và cải cách hành chính mạnh mẽ đã đem lại những thành tựu to lớn cho nền kinh tế xã hội của đất nước.

Việt Nam luôn được xác định là điểm đến an toàn, thu hút ngày càng nhiều người nước ngoài (NNN) và nhà đầu tư quốc tế đến kinh doanh, du lịch. Số lượng công dân Việt Nam (CDVN) ra nước ngoài công tác, học tập, lao động, thăm thân, du lịch và kinh doanh không ngừng gia tăng.

Với việc bổ sung, sửa đổi, cải cách hệ thống chính sách, pháp luật và các thủ tục hành chính về quản lý xuất nhập cảnh (QLXNC) đã đạt được những kết quả to lớn được nhân dân và bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Vị thế và uy tín của Việt Nam ngày càng được khẳng định và nâng cao trên trường quốc tế.

Cục Quản lý XNC thông tin về thí điểm cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam.

Cùng với những thành tựu hết sức to lớn do sự đổi mới, mở cửa, hội nhập quốc tế mang lại, Việt Nam đã và đang phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức vô cùng to lớn trên lĩnh vực đảm bảo ANQG và TTATXH, trong đó có lĩnh vực QLXNC.

Nhận thức được tình hình đó, ngay từ đầu nhiệm kỳ (2015), Đảng bộ Cục QLXNC đã chủ động đề ra nghị quyết và chương trình hành động về công tác QLXNC trong tình hình mới. Đặc biệt, từ năm 2018 đến nay, sau khi triển khai Đề án 106 của Bộ Công an về mô hình tổ chức mới trong CAND, Cục QLXNC được thành lập mới (trên cơ sở sáp nhập Cục QLXNC và Cục An ninh cửa khẩu), Đảng bộ Cục QLXNC đã nhanh chóng bắt tay vào kiện toàn, ổn định tổ chức bộ máy và lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trịcủa đơn vị. Đảng bộ Cục QLXNC luôn xác định: Đất nước hội nhập quốc tế trong bối cảnh hiện nay là xu hướng tất yếu của thời đại, trong đó đan xen cả thời cơ lẫn thách thức.

Thống kê sơ bộ cho thấy, trong những năm gần đây lưu lượng CDVN ra nước ngoài lao động, học tập, du lịch và đầu tư không ngừng tăng lên (năm 2015: 6,2 triệu lượt người; năm 2017: 9,2 triệu; năm 2019: 10,9 triệu); số lượng NNN vào Việt Nam đầu tư, lao động, du lịch cũng gia tăng đột biến (năm 2015: 10 triệu lượt người; năm 2017: 15 triệu; năm 2019: 18,9 triệu), đã làm thủ tục XNC cho hơn 60 triệu lượt NNN và hơn 40 triệu lượt CDVN. Bên cạnh việc đem lại những khởi sắc cho nền kinh tế xã hội, tình hình đó đã đặt ra những khó khăn, thách thức, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất trắc, khó lường có thể tác động ảnh hưởng đến ANQG và TTATXH nhất là lĩnh vực QLXNC.

Áp lực trong công tác giải quyết các thủ tục XNC cho CDVN, thủ tục cấp thị thực cho NNN, đặc biệt là công tác quản lý cư trú và hoạt động của NNN tại địa phương, công tác phối hợp giữa các lực lượng trong phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh với các loại tội phạm có yếu tố nước ngoài… đòi hỏi công tác QLXNC phải thay đổi nhận thức, nếp nghĩ, cách làm, phải thực sự đổi mới một cách mạnh mẽ và nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác QLXNC, nhất là phải tăng cường công tác nghiệp vụ, đẩy mạnh công tác cải cách hành chính và ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại mới đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong tình hình mới.

Bởi lẽ, hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật về QLXNC đã bị lạc hậu, không còn phù hợp với thực tế hiện nay, còn nhiều thủ tục hành chính phiền hà, tiêu cực, mất nhiều thời gian, công sức của nhân dân. Thêm vào đó, tác phong, lề lối làm việc của lực lượng chức năng vẫn theo lối mòn, nặng về thủ công, hành chính không còn phù hợp, người dân còn bức xúc, kêu ca, phàn nàn.

Các tổ chức, cá nhân NNN còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại trong việc giải quyết các thủ tục nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú dẫn đến một số tổ chức, cá nhân lợi dụng để hoạt động vi phạm pháp luật gây nên những vấn đề phức tạp về ANTT.

Công tác quản lý cư trú, hoạt động của NNN ở địa phương chưa thực sự được coi trọng, đã xảy ra một số vụ việc nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng có yếu tố nước ngoài ở địa phương gây bức xúc trong dư luận. Điển hình như một số vụ sản xuất, buôn bán ma túy lớn ở TP Hồ Chí Minh, Kon Tum, một số vụ tội phạm công nghệ cao (lừa đảo, đánh bạc qua mạng…) ở Hải Phòng, Đà Nẵng, Quảng Ninh…

Trước yêu cầu cấp bách đó, Đảng bộ Cục QLXNC đã xác định vấn đề trước hết cần tập trung lãnh đạo là phải xây dựng cho được một hành lang pháp lý phù hợp, khắc phục được những khó khăn, bất cập đáp ứng các yêu cầu của công cuộc đổi mới và cải cách hành chính mạnh mẽ trong tình hình hiện nay. Đảng bộ Cục QLXNC đã xác định đây là vấn đề cần được ưu tiên hàng đầu.

Đặc biệt, năm 2018 - 2019, Đảng ủy Cục đã quyết liệt chỉ đạo toàn đơn vị tập trung công sức, trí tuệ xây dựng và tham mưu Đảng ủy CATW và lãnh đạo Bộ Công an báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật xuất cảnh, nhập cảnh của CDVN và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của NNN tại Việt Nam (tháng 11/2019).

Đây là hai bộ luật đặc biệt quan trọng quy định các hành lang pháp lý về XNC của CDVN và NNN, trong đó cơ bản đã xóa bỏ được những khó khăn, bất cập, có nhiều quy định thông thoáng hơn, rút gọn hơn theo hướng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, các doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức nước ngoài khi làm thủ tục cấp giấy tờ XNC, được nhân dân đồng tình khen ngợi, các cơ quan, tổ chức nước ngoài và bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Mặt khác, Đảng bộ đã tham mưu lãnh đạo Bộ Công an trình Thủ tướng Chính phủ ký, ban hành 5 nghị định, 2 chỉ thị, 1 quyết địnhquy định việc đổi mới công tác quản lý, kiểm soát XNC và tăng cường công tác quản lý NNN trong tình hình hiện nay. Đề xuất Bộ trưởng Bộ Công an ký, ban hành hàng chục văn bản hướng dẫn, chỉ đạo việc đổi mới, cải cách hành chính trên lĩnh vực QLXNC.

Theo đó, Đảng bộ Cục QLXNC đã xác định đổi mới và nâng cao chất lượng công tác QLXNC, cải cách mạnh mẽ các thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp vừa là mục tiêu, vừa là nhiệm vụ chính trị với tinh thần “vì nhân dân phục vụ”.

Để đạt được mục tiêu đó thì vấn đề cốt lõi là phải triển khai nghiên cứu, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ tiên tiến, trang bị hệ thống thiết hiện đại, đồng bộ, hiệu quả cao trong giải quyết các thủ tục về xuất nhập cảnh.

Qua một thời gian thực hiện, đến nay nhiều thủ tục hành chính của Cục QLXNC đã đạt cấp độ 3, cấp độ 4, là đơn vị đi đầu của Bộ Công an về cải cách hành chính. Điển hình là việc triển khai thực hiện thí điểm cấp thị thực điện tử cho NNN; triển khai tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ mời, bảo lãnh NNN nhập cảnh qua hệ thống giao dịch điện tử, thủ tục đơn giản, thuận tiện, tiết kiệm thời gian; triển khai hệ thống khai báo, tiếp nhận và quản lý thông tin tạm trú của NNN trên nền internet tại 63/63 tỉnh, thành trên toàn quốc.

Đặc biệt, để tạo điều kiệncho CDVN làm thủ tục cấp, cấp đổi hộ chiếu phổ thông một cách nhanh chóng, thuận lợi, Cục QLXNC đã thực hiện việc khai, tiếp nhận tờ khai điện tử trên mạng Internet giảm bớt thủ tục, rút ngắn thời gian. Hàng loạt các đề án, dự án và các kế hoạch trang bị thiết bị hiện đại phục vụ công tác QLXNC trong tình hình mới đã được triển khai như Đề án sản xuất phát hành hộ chiếu điện tử Việt Nam; hệ thống cổng kiểm soát XNC tự động; trung tâm thông tin chỉ huy; xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia về XNC, trang bị máy kiểm tra hộ chiếu thật giả, xây dựng trung tâm hạ tầng chữ ký số phục vụ sản xuất, phát hành hộ chiếu điện tử Việt Nam; hệ thống khai thác thông tin hành khách trước chuyến bay…

Việc đổi mới và cải cách mạnh mẽ các mặt hoạt động của Cục QLXNC trong thời gian qua đã làm thay đổi căn bản nhận thức, nếp nghĩ, cách làm của CBCS toàn đơn vị, góp phần quyết định việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác QLXNC, chủ động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, ngang tầm với các nước trên thế giới và khu vực.

Bên cạnh đó, Đảng bộ Cục QLXNC còn xác định để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác QLXNC trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay thì cần thiết phải mở rộng hợp tác quốc tế, nhất là một số nước lớn, một số đối tác quan trọng như Nga, Đức, Trung Quốc, Anh, Hoa Kỳ, Úc, Ba Lan… để tranh thủ sự giúp đỡ của các nước về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đào tạo, huấn luyện, trao đổi kinh nghiệm xây dựng, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ QLXNC.

Bước đầu đã đạt được kết quả đáng khích lệ, tranh thủ được sự hỗ trợ, trao đổi, học tập kinh nghiệm nâng cao kiến thức, năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý và kiểm soát XNC. Đồng thời hợp tác quốc tế về triển khai xây dựng lực lượng An ninh trên không và triển khai thực hiện hiệp định, thỏa thuận với nhiều nước về nhận trở lại CDVN không được nước ngoài cho cư trú (đã triển khai với 18 quốc gia và vùng lãnh thổ khác, nhất là với Australia, Ba Lan, Vương Quốc Anh, CHLB Đức, Bỉ, Hồng Kông…).

Song song với việc hoàn thành tốt công tác chuyên môn, Đảng bộ Cục QLXNC đặc biệt coi trọng công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng, công tác hậu cần kỹ thuật và công tác quần chúng, đảng viên, CBCS thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, nhiều tập thể, cá nhân lập công xuất sắc đã được lãnh đạo các cấp ghi nhận và khen thưởng xứng đáng. Phát huy truyền thống đoàn kết, thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, từ năm 2015 đến nay đã có 151 tập thể, 1.910 lượt cá nhân được Đảng, Nhà nước, Lãnh đạo Bộ Công an, Tổng cục An ninh, các bộ ngành, địa phương tặng thưởng phần thưởng các loại: Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nhiều Huân chương, Huy chương, Bằng khen, Giấy khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác và chiến đấu. Những thành tích, chiến công đó là sự kết tinh công sức, trí tuệ tập thể, là những bông hoa tươi đẹp tô thắm thêm lá cờ truyền thống vẻ vang của đơn vị, xứng danh là Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân...

Trong những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, vấn đề hội nhập quốc tế, hợp tác cùng phát triển vẫn là xu hướng tất yếu của thời đại, bên cạnh thời cơ vẫn tiềm ẩn nguy cơ, thách thức, nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống trong đó có vấn đề bệnh dịch toàn cầu, vấn đề đấu tranh phòng chống XNC trái phép, vấn đề di cư bất hợp pháp… đã và đang trở thành vấn đề toàn cầu, đòi hỏi các nước hợp tác giải quyết.

Trước tình hình đó, thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy CATW, nhiệm kỳ tới (2020 – 2025), Đảng bộ Cục QLXNC quyết tâm xây dựng Đảng bộ, xây dựng lực lượng trong sạch, vững mạnh toàn diện, tập trung lãnh đạo đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện tốt tự phê bình và phê bình, thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết, chương trình công tác của Đảng ủy CATW và lãnh đạo Bộ.

Đồng thời, tiếp tục triển khai một cách mạnh mẽ cải cách hành chính trong việc giải quyết thủ tục XNC cho CDVN và NNN theo hướng tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong việc giải quyết các vấn đề về XNC; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Đó là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt nhiệm kỳ, là mục tiêu phấn đấu cao cả của toàn Đảng bộ nhằm không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng công tác QLXNC “vì nhân dân phục vụ”.

Đó cũng là khát vọng và quyết tâm chính trị, là khẩu hiệu hành động, thể hiện ý chí và khẳng định bản lĩnh chính trị của Đảng bộ Cục QLXNC, đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.