Cảnh sát giao thông kể chuyện đối mặt với “cát tặc”

Thời điểm khai thác cát trái phép thường diễn ra vào đêm khuya. Trong trường hợp phát hiện có lực lượng kiểm tra thì các đối tượng bỏ chạy sang địa bàn không thuộc quản lý của tỉnh Hải Dương hoặc chống trả quyết liệt... Đó là những khó khăn trong công tác phòng, chống khai thác cát trái phép trên các tuyến đường thủy trong địa bàn tỉnh Hải Dương.

Tờ mờ sáng một ngày cuối tháng 8-2019, chúng tôi theo chân các cán bộ Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương có mặt Nam Sách, một trong những địa bàn “nóng” về tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 

Thượng tá Hoàng Tiến Nam, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương cho biết: Bắt giữ tàu khai thác cát trái phép đã khó, canh giữ còn vất vả hơn nhiều. Địa điểm neo đậu các tàu bị bắt giữ thường là những khúc sông nằm cách xa khu dân cư, vắng người qua lại... 

Trong thời gian chờ xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật, cán bộ trong tổ công tác phải thay phiên nhau canh giữ tàu, sinh hoạt cá nhân gặp rất nhiều khó khăn.

Kể lại cuộc vây bắt trắng đêm, một cán bộ Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương cho biết: Tối 19-8, tổ công tác của Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương phân công, các trinh sát chia làm 3 mũi, bao vây các vị trí đã được xây dựng trong kế hoạch.

“Khi phát hiện tổ công tác, nhóm đối tượng tìm cách bỏ trốn nhưng không chạy thoát. Chúng tôi đã lập biên bản và tiến hành bàn giao cho Công an huyện Nam Sách giải quyết các thủ tục theo quy định của pháp luật”

Đó chỉ là một trong những vụ khai thác cát trái phép do Phòng Cảnh sát giao thông phối hợp với Công an các huyện, thị xã phát hiện và bắt giữ thành công. 

Trước đó, tại tuyến sông Kinh Môn, xã Cộng Hòa, huyện Nam Sách, Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương đã bắt giữ 4 phương tiện có hành vi khai thác cát trái phép gồm phương tiện BN-1458, trọng tải 900 tấn do Đặng Văn Cường (SN 1968); phương tiện BN-1385 do Nguyễn Văn Huy (SN 1985, cùng trú tại TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) điều khiển; phương tiện BN 1383 do anh Đỗ Văn Biển (SN 1976) và phương tiện do anh Nguyễn Văn Tuyên (SN 1968, cùng trú tại Tiên Yên, Bắc Giang) điều khiển, có hành vi khai thác cát trái phép. 

Theo số liệu thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương thì trong đợt cao điểm, đơn vị đã phát hiện, phối hợp và bắt giữ 14 trường hợp vi phạm.

Một tàu khai thác cát trái phép bị bắt giữ.

Thượng tá Hoàng Tiến Nam, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương chia sẻ, thời gian qua, đơn vị đã chủ động phối hợp với Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường, Công an TP Chí Linh, Công an huyện Kim Thành... và Công an các tỉnh có địa bàn giáp ranh như Hải Phòng, Thái Bình, Quảng Ninh, thực hiện tốt quy chế, cơ chế phối hợp trong hoạt động đấu tranh phòng, chống khai thác cát, tiến hành trao đổi thông tin, phối hợp trong hoạt động đấu tranh phòng, chống khai thác cát.

Hải Dương có hệ thống đường thủy dài với 20 tuyến sông, trong đó có 14 tuyến do Trung ương quản lý dài 297,5km; 6 tuyến sông do địa phương quản lý dài 116km đều có khả năng khai thác, kinh doanh vận tải thủy và khai thác cát, sỏi. 

Các phương tiện phần lớn đều hoạt động khai thác, kinh doanh vận chuyển cát, sỏi trên các tuyến đường thủy do Trung ương quản lý và tập trung tại một số tuyến sông và các địa bàn trọng điểm như: Ngã ba Nấu Khê (xã Thái Tân, Nam Tân, Hiệp Cát thuộc huyện Nam Sách); Nhân Huệ (Chí Linh); Đại Đồng (Tứ Kỳ). 

Hoạt động khai thác cát trái phép đã gây ảnh hưởng đến các công trình ven sông, ven đê, tác động xấu đến môi trường, gây nguy hại đến tính mạng, tài sản của người dân sinh sống ven sông và các phương tiện tham gia giao thông đường thủy.

Song thực tiễn cho thấy, việc đấu tranh, phòng chống khai thác cát trái phép trên tuyến đường thủy gặp rất nhiều khó khăn. Địa bàn đường thủy trải rộng, các đối tượng có thủ đoạn hoạt động ngày càng phức tạp và tinh vi. Chúng lợi dụng đêm tối, địa điểm xa chốt, trạm để khai thác.

Đặc biệt, có những đối tượng còn tạo tình huống khai thác cát giả để đánh lạc hướng của Cảnh sát đường thủy. Một số đối tượng giả vờ gọi điện thoại đến các đội, trạm thông báo về địa điểm khai thác cát. Khi tổ công tác đến nơi thì chúng chỉ bơm nước vào các tàu... do đó căn cứ để xử lý hành vi khai thác cát trái phép là không có.

Cùng với đó, một số đối tượng đã sống nhiều năm bằng nghề khai thác cát, họ biết là vi phạm nhưng do hoàn cảnh khó khăn về kinh tế vẫn lén lút khai thác trái phép. Các đối tượng lợi dụng các tuyến, địa bàn giáp ranh và thời điểm đêm khuya để khai thác cát trái phép. Khi lực lượng Cảnh sát đường thủy kiểm tra thì bỏ chạy sang địa bàn không thuộc quản lý của Hải Dương.

Theo kết quả khảo sát xác định Hải Dương có 36/125 cơ sở được phép hoạt động bến bãi. Tình trạng khai thác cát, sỏi trên các tuyến sông trên địa bàn tỉnh Hải Dương vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp.

Thượng tá Hoàng Tiến Nam cho biết, nguyên nhân là do công tác quản lý đất, cát, ven sông của chính quyền địa phương còn buông lỏng.

Cùng với đó, việc kiểm tra, xử lý, của một số ngành, địa phương còn chưa quyết liệt, thậm chí có dấu hiệu của việc buông lỏng quản lý hoặc phó mặc cho lực lượng chức năng. Một số trường hợp khác, người dân được giao đất ven sông để canh tác đã bán đất cho đối tượng khai thác cát trái phép. Trong khi đó, nhu cầu trên thị trường rất lớn.

Trong thời gian qua, Công an tỉnh Hải Dương đã có nhiều biện pháp để đấu tranh, ngăn chặn nhằm hạn chế tình trạng khai thác cát trái phép. Trong đó, Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Hải Dương đã tham mưu, giúp chính quyền địa phương các xã, phường, thị trấn ven sông tăng cường công tác tuyên truyền, vận động  nhân dân tích cực tham gia phong trào “toàn dân bảo vệ An ninh Tổ quốc”, phát huy mô hình điểm về “Tuyến sông an toàn” nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và tích cực tham gia tố giác các đối tượng khai thác cát trái phép chính quyền địa phương; thường xuyên động viên bà con ở hợp tác xã chuyển đổi sang loại hình kinh doanh, không làm nghề khai thác cát trái phép... 

Với sự chỉ đạo sát sao của Ban giám đốc Công an tỉnh, hy vọng, tình trạng khai thác cát trên địa bàn sẽ được ngăn chặn và đẩy lùi.