Câu chuyện về Lý Văn H, sinh năm 1995, trú tại xã Đức Vân, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn đã cho thấy những rủi ro, hiểm nguy luôn rình rập đối với những người xuất cảnh trái phép sang nước ngoài lao động. Tháng 3/, H xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc tìm kiếm việc làm. Sau hơn một năm làm việc tại Trung Quốc ngày 14/10/2021, H liên lạc với người thân ở Việt Nam thông báo rằng đang trên đường trở về Việt Nam qua khu vực cửa khẩu Lý Vạn, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng. Chờ mãi không thấy H về đến nhà ngày 26/10/202, người thân của H liên tục liên lạc, nhưng vẫn bặt vô âm tín. Ngày 30/10/2021, Chính phủ nhân dân huyện Đại Tân, Quảng Tây, Trung Quốc gửi công hàm đến UBND huyện Hạ Lang, tỉnh Bao Bằng thông báo về việc hồi 13 giờ, ngày 29/10/2021, phía Trung Quốc phát hiện 01 thi thể ở khu vực sông Quây Sơn, gần cửa khẩu Lý Vạn – Thạc Long, huyện Đại Tân, thành phố Sùng Tả, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Lực lượng chức năng Trung Quốc tiến hành khám nghiệm thi thể phát hiện 01 ví tiền màu đen, bên trong gồm có tiền Việt Nam và Nhân Dân tệ và 01 ảnh chân dung, nghi ngờ là công dân Việt Nam nên đã thông báo cho bên Việt Nam theo căn cứ quy định của Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc. Nắm được thông tin trên Công an xã Thắng Lợi, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng đã đăng tải thông tin trên lên trang Facebook “Công an xã Thắng Lợi”. Nhờ vậy mà người thân của H đã xác định được thi thể trên là H và liên hệ Công an tỉnh Bắc Kạn để làm thủ tục nhận tro cốt H về địa phương mai táng.
Công an tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành xác minh thông tin về cái chết của Lý Văn H, đồng thời đã tiến hành hướng dẫn người thân của H liên hệ với các cơ quan chức năng chuyên trách làm thủ tục nhận tro cốt về địa phương mai táng theo đúng nguyện vọng của gia đình H. Tuy nhiên do ảnh hưởng của dịch bệnh, đến thời điểm hiện tại đã 04 tháng trôi qua, gia đình H chưa nhận được tro cốt của H. Lý Văn H là lao động chính, là trụ cột của gia đình, sự mất mát đó kéo theo nhiều hệ lụy.
Mặc dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp, đẩy mạnh việc tuyên truyền và cảnh báo về những nguy cơ, hệ lụy có thể xảy ra khi xuất cảnh trái phép sang nước ngoài lao động. Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn nhất là ở các huyện vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn có nhiều người dân vượt biên trái phép ra nước ngoài lao động. Từ đầu năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 29 lượt người là công dân địa phương xuất cảnh trái phép ra nước ngoài. Lực lượng Công an đã phát hiện có: 283 lượt người xuất cảnh trái phép ra nước ngoài lao động từ 2020 trở về trước. Đã có 256 lượt người trở về địa phương, trong đó có 188 trường hợp bị cơ quan chức năng nước ngoài bắt, giữ và trao trả cho Việt Nam.
Việc xuất cảnh trái phép sang nước ngoài lao động tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, đe dọa trực tiếp đến quyền lợi, sức khỏe, tính mạng của người lao động. Là một trong những nguyên nhân, nguy cơ tiềm ẩn có khả năng cao để lây lan dịch bệnh Covid-19 ra cộng đồng trong khi đại dịch này ở trong nước, khu vực và trên thế giới đang diễn biến hết sức phức tạp. Theo thống kê của cơ quan chức năng, đã có 04 trường hợp là người địa phương tử vong ở nước ngoài. Số người tử vong này do không có giấy tờ hợp pháp nên việc vận chuyển thi hài, tro cốt về nước cũng gặp nhiều khó khăn, chi phí cao.
Trước những hệ luỵ đau lòng từ việc xuất, nhập cảnh trái phép gây ra, bên cạnh những nỗ lực của cơ quan chức năng, thì mỗi chúng ta cần nhận thức rõ: Việc xuất, nhập cảnh trái phép là vi phạm pháp luật và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm và rủi ro. Các cấp chính quyền cần có giải pháp phù hợp tạo việc làm cho người lao động để họ có thể ổn định cuộc sống, xóa đói giảm nghèo trên chính quê hương mình./.