Chuyên gia phản đối đề xuất xây dựng công trình tâm linh 15 nghìn tỷ ở chùa Hương

Thông tin doanh nghiệp Xuân Trường đề xuất với UBND TP. Hà Nội đầu tư khoảng 15.000 tỷ đồng cho siêu dự án tâm linh tại chùa Hương (Mỹ Đức, TP. Hà Nội) bao gồm các hạng mục chính.

Nhiều chuyên gia và nhà văn hoá đã bày tỏ lo ngại siêu dự án 15.000 tỷ này có thể phá vỡ nguyên trạng di sản, ảnh hưởng đến văn hoá và hệ sinh thái khu vực chùa Hương.

Bối cảnh chùa Thiên Trù - một di tích nằm trong quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Hương.

GS Trần Lâm Biền cho rằng, chùa Hương dựng trên núi Hương Sơn còn có nghĩa là Núi Thơm (Sơn là núi, Hương là thơm). Mỗi lần trở về với chùa Hương là người ta muốn trở về với “giới – định – tuệ” của nhà Phật, trở về với tự tính của thiên nhiên - vũ trụ chứ không phải là hưởng thụ những gì do con người tạo nên. Nếu cho xây dựng các công trình nhân tạo ở đó sẽ không còn là chùa Hương nữa.

“Trong xã hội ngày nay, các ngôi chùa ở đô thị đã bị cải tạo rất nhiều để người ta chú ý đến chùa, núp dưới danh nghĩa tôn vinh nhưng thực sự là “hảo tự ố tăng”. Bây giờ, nếu đem cái sự “hảo tự ố tăng” ấy về những chỗ thanh tao ở các vùng quê như chùa Hương, núp dưới bóng tôn vinh đạo Phật thì không đúng đâu

Làm thế là phá vỡ đi chùa Hương, làm sai lệch triết học của Phật giáo. Nếu không cẩn thận sẽ không theo truyền thống mà còn phản lại thực tại và cũng không làm gương được gì cho tương lai cả. Thậm chí còn làm trần tục hoá cõi thiêng liêng mà thôi. Trần tục hoá cõi thiêng thì phá luôn chùa Hương rồi còn gì nữa.

Trước đây, chùa Bái Đính (mới) đã cướp đi tên của chùa cổ, việc cướp tên này không hề phải phép chút nào. Chùa Bái Đính nguyên bản nằm ở phía trong, sâu hơn chùa mới hiện tại.

Chùa Bái Đính mới làm linh ta linh tinh. Đưa tháp Phật 13 tầng làm đài vui chơi cho du khách như thế là không được. Đã thế, tháp Phật này lại còn để lệch sang bên chứ không phải nằm trên trục chính. Rồi việc xây dựng cổng tam quan ba tầng mái là hết sức ẩu.

Không ai làm tam quan ba tầng mái cả. Những nhà ba tầng mái đối với đạo Phật phải ở phía sau, chứ không bao giờ đặt đằng trước cả. Vì ba tầng mái gắn với thế giới cực lạc là thế giới của những người chết. Tôi đi vào chùa, đi qua ba tầng mái là tôi chết rồi còn đâu nữa mà tôi đi vào chỗ giải thoát được. Cho nên ở đó không đi lễ được, chỉ đi chơi được thôi”, GS Trần Lâm Biền nói.

Theo GS Trần Lâm Biền, chỉ riêng việc làm cáp treo từ Hoà Bình qua chùa Hương Sơn để thuận tiện cho du khách thập phương hành hương mà còn phải suy đi tính lại không biết bao nhiêu lần. Những đường cáp treo đó người ta phải tính toán làm sao để không ảnh hưởng đến di chỉ ở dưới mặt đất và không ảnh hưởng đến cảnh quan.

Bản đồ Quy hoạch không gian kiến trúc cảnh quan - khu du lịch Hương Sơn, Hà Nội.

“Chùa càng làm to làm lớn bao nhiêu thì người tu hành càng bị vật chất níu kéo mà không thể giác ngộ để đi vào giải thoát được”, GS Trần Lâm Biền nhấn mạnh thêm.

Tuy nhiên, bản thân GS Trần Lâm Biền cũng thừa nhận, cho đến thời điểm hiện tại, ông chưa thấy có đề án nào đưa lên Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cả.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam - Hội viên Hội Di sản Văn hoá Việt Nam thì Thái Nguyên đã có một công trình tâm linh tương đối lớn, Hà Nam cũng có khu di tích tâm linh chùa Ba Chúc rất đồ sộ và Ninh Bình cũng có quần thể chùa Bái Đính quy mô rồi nên Hà Nội không nhất thiết phải có công trình siêu tâm linh ở chùa Hương.

“Chùa Hương là Di tích Quốc gia đặc biệt đã được Nhà nước phân vùng và xếp hạng. Đây là một di tích được xây dựng từ thế kỷ 17 và chứa đựng rất nhiều giá trị về văn hoá lẫn kiến trúc bởi nằm ở một địa thế rất độc đáo. Nếu cho xây dựng một công trình siêu tâm linh ở đây sẽ làm mất đi giá trị của chùa gốc, làm người ta lầm tưởng và ngộ nhận về công trình mới với chùa cũ. Đây là bài học mà rất nhiều nhà nghiên cứu văn hoá đã nhìn thấy ở Bái Đính.

Mặc dù, có thể, công trình siêu tâm linh này dưới gốc độ kinh tế sẽ rất hút doanh thu nhưng nó sẽ ít nhiều phá vỡ cảnh quan của di tích chùa Hương và làm phai mờ những giá trị nguyên bản.

Theo tôi, cần phải tính toán và cân nhắc thật kỹ càng, có thực sự cần thiết phải xây dựng công trình này ở chùa Hương hay không?”, ông Nguyễn Hoài Nam nói.

Ông Nguyễn Thế Hùng - Cục trưởng Cục Di sản Văn hoá - Bộ VHTT&DL cũng cho biết, hiện Cục Di sản Văn hoá vẫn chưa nhận được bất kỳ hồ sơ nào đề xuất xây dựng công trình tâm linh ở Hương Sơn – Mỹ Đức (Hà Nội). Vì thế, Cục Di sản văn hoá hiện vẫn chưa có phát ngôn nào.