Bộ Văn hoá ý kiến về việc Yên Bái đăng ký kỷ lục thế giới màn múa xoè 5000 người

Theo đó, Bộ VHTT&DL nhận được công văn của UBND tỉnh Yên Bái về việc xin ý kiến xác lập kỷ lục Guinness “Màn đại Xoè Việt Nam lớn nhất thế giới”.

Sau khi xem xét, Bộ VHTT&DL cho rằng tháng 3/2019, Việt Nam đã đệ trình Hồ sơ di sản phi vật thể Nghệ thuật Xoè Thái đề nghị UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Hồ sơ đã được cộng đồng chủ thể của di sản, chính quyền địa phương các cấp có di sản ở các tỉnh: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La và Yên Bái đồng thuận trình và cam kết bảo vệ. Theo hồ sơ, Nghệ thuật Xoè Thái có 3 loại chính là Xòe nghi lễ, Xòe vòng, Xòe biểu diễn. Trong đó, Xòe vòng là múa tập thể, mở rộng dần vòng xòe, cuốn hút mọi người hòa cùng niềm vui trong mỗi dịp tết đến, xuân về hay trong mỗi dịp lễ hội, cuộc vui, liên hoan...

Tuy nhiên, theo tổ chức UNESCO đối với hồ sơ đề nghị ghi danh vào danh sách của UNESCO, các quốc gia cần lưu ý các khuyến cáo. Cụ thể, thận trọng trong các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản bởi có thể vô tình gây nên sự ganh đua giữa các cộng đồng hoặc giữa các quốc gia, cũng như cần thiết phải lường trước sự nhạy cảm của cộng đồng khác trên khắp thế giới.

Bên cạnh đó, sự tôn trọng lẫn nhau giữa các cộng đồng, nhóm người và cá nhân là một nguyên tắc cơ bản của Công ước 2003... ghi danh di sản vào Danh sách của UNESCO không hàm ý độc quyền hay tạo thành dấu ấn về quyền sở hữu trí tuệ.

Cộng đồng phải đảm bảo vai trò trung tâm trong việc lập kế hoạch và thực hiện các biện pháp bảo vệ được đề xuất với sự đồng thuận trước và tự nguyện trên cơ sở đầy đủ thông tin. Lưu ý giới thiệu di sản trong bối cảnh của chúng và chú trọng vào giá trị và ý nghĩa của chúng đối với cộng đồng có liên quan hơn là chỉ tập trung vào sức hấp dẫn về thẩm mỹ hoặc giá trị giải trí của di sản.

Ngoài ra, sự tác động của hoạt động du lịch đến việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản phi vật thể phải đảm bảo cộng đồng, nhóm người và cá nhân có liên quan là những người hưởng lợi, đồng thời phát huy vai trò dẫn dắt của họ trong quản lý hoạt động du lịch đó; sức sống các chức năng xã hội và ý nghĩa văn hóa của di sản không bị giảm bớt hoặc đe dọa bằng bất kỳ hình thức nào từ hoạt động di sản.

Với những ý nghĩa trên, văn bản nhấn mạnh việc tổ chức để xác lập kỷ lục với các thành tố di sản nói riêng và di sản nói chung cần hết sức thận trọng vì có thể vi phạm các khuyến cáo của UNESCO. Vì vậy, Bộ VHTT&DL đề nghị tỉnh Yên Bái cân nhắc việc tổ chức “Màn đại Xoè Việt Nam lớn nhất thế giới” để đăng ký xác lập kỷ lục Guinness và các hoạt động liên quan.

Trước đó, BTC Lễ hội Mường Lò có công bố, nhằm chú trọng bảo tồn giá trị văn hóa dân gian cổ truyền của các dân tộc vùng Tây Bắc, tôn vinh nghệ thuật Xòe cổ - một biểu tượng văn hóa tinh thần độc đáo của Tây Bắc, trong Lễ hội Mường Lò sẽ có màn đại Xòe của Việt Nam được dàn dựng công phu với sự tham gia của 5000 nghệ nhân dân gian và diễn viên quần chúng.

BTC dự kiến sẽ gửi hồ sơ đăng ký tới Tổ chức Kỷ lục thế giới (The Guinness World Records) nhằm giới thiệu nghệ thuật Xoè cổ và quảng bá điệu múa dân gian, dân vũ của đồng bào dân tộc Thái - Tây Bắc ra thế giới.

Tuy nhiên, ngay sau đó, BTC Lễ hội Mường Lò đã gửi thông cáo cho biết, trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, sau khi cân nhắc và xem một số yêu cầu và điều kiện của Tổ chức Kỷ lục Thế giới, BTC quyết định dừng đăng ký hồ sơ Kỷ lục Guinness Thế giới mà vẫn tổ chức màn đại Xòe này.

Mặc dù dừng đăng ký xác lập kỷ lục nhưng nội dung, hình thức, quy mô, thời gian tổ chức các hoạt động của Lễ hội Mường Lò vẫn không thay đổi so với kế hoạch. Trong đó, Lễ khai mạc với chương trình nghệ thuật đặc sắc với chủ đề “Tinh hoa từ huyền thoại” cùng màn đại Xòe có sự tham gia của 5.000 nghệ nhân dân gian, diễn viên quần chúng và du khách sẽ được diễn ra từ 20h00 ngày 20/9 tại sân vận động thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái và được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV1, VTV5 - Đài Truyền hình Việt Nam, tiếp sóng trên Đài Phát thanh – Truyền hình Yên Bái.

Hà Tùng Long