“Thắt” ưu đãi làm mất tính vượt trội, cạnh tranh của đặc khu

Mới có tin làm đặc khu, giá đất Vân Đồn tăng 2-3 lần

Chủ nhiệm UB Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu tại phiên thảo luận

Phiên thảo luận về dự thảo mới của luật tại UB Thường vụ Quốc hội sáng 16/4, Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, thực hiện kết luận của Bộ Chính trị, quy định về thời hạn sử dụng đất trong dự thảo đã được chỉnh lý: căn cứ vào quy mô, tính chất của dự án đầu tư và đề xuất của nhà đầu tư, Chủ tịch UBND đặc khu quyết định thời hạn sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh tại đặc khu nhưng không quá 70 năm. Trường hợp đặc biệt, thời hạn sử dụng đất có thể dài hơn nhưng không quá 99 năm do Thủ tướng quyết định.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển muốn làm rõ ngay trong luật tiêu chí “đặc biệt”, tránh cho cơ chế đặc biệt tràn lan quá dẫn tới không đặc biệt nữa.

Nhấn mạnh 3 đặc khu là những vùng đất có giá trị rất cao, có thông tin giá đất ở Vân Đồn đã tăng 2 - 3 lần, Phú Quốc đất cũng đang sốt, ông Hiển cho rằng cần phải tính toán chính sách hợp lý, không nên miễn giảm quá mức như dự thảo luật.

Chia sẻ băn khoăn này, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nhắc lại những biểu hiện phức tạp tại 3 tỉnh có đặc khu kinh tế và cảnh báo, lãnh đạo các địa phương cần cẩn thận.

“Mới nghe tin có luật này mà đã có cò đất đẩy giá đất đai lên. Chính những người đứng đầu các tỉnh phải chịu trách nhiệm về việc này mà nếu không cẩn thận thì sẽ mất cán bộ đấy. Tôi lo lắm!” – Phó Chủ tịch Quốc hội thốt lên.

Chủ nhiệm UB Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng cho rằng cần phải làm rõ tiêu chí đặc biệt để khi vận hành thì Thủ tướng khỏi phải đi xin ý kiến chỗ này chỗ kia rồi mới quyết được dẫn đến thời gian bị kéo dài.

Liên quan đến ngân sách, dự thảo luật được chỉnh lý quy định ngân sách đặc khu là một cấp thuộc hệ thống ngân sách nhà nước, tương đương ngân sách cấp huyện.

Chủ nhiệm UB Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cảnh báo, thiết kế quy định ngân sách tương đương cấp huyện thì sẽ phá sản ngay, quy mô ngân sách riêng đặc khu có khi còn to hơn toàn tỉnh.

Về chính sách thuế, Phó Chủ tịch Quốc hội đồng tình với các chính sách ưu đãi để đảm bảo tính nổi trội của đặc khu. Tuy nhiên, ông Hiển cũng lưu ý phải tính kỹ, bởi nếu không cẩn thận thì chẳng thu được gì nhiều lắm so với số bỏ ra, thậm chí không cẩn thận tạo ra gánh nặng cho ngân sách nhất là sử dụng chính sách miễn, giảm, giãn một cách tràn lan.

Với quy định miễn thuế tài sản, tán thành về quan điểm song Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần phân tích chính sách ưu đãi thuế bất động sản để tránh hiện tượng lướt sóng. Ngoài ra, theo ông, lương cán bộ công chức tại đặc khu cao rồi thì cũng không nên miễn thuế thu nhập cá nhân nữa.

Nhà đầu tư sẽ tính lợi nhuận để vào đặc khu

Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng: "Với quy định của dự thảo luật thì ngân sách chỉ bỏ ra làm vốn mồi để thu hút đầu tư".

Phát biểu giải trình thêm một số vấn đề, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, về hiệu quả kinh tế của các đặc khu, cơ quan soạn thảo luật đã phối hợp với tư vấn nước ngoài xây dựng ba kịch bản, không thành lập đặc khu, thành lập không có điều kiện thuận lợi và thành lập có điều kiện thuận lợi. Ở cả hai kịch bản sau đều cho thấy khả năng đóng góp vào ngân sách, đóng góp cho GDP cũng như thu nhập bình quân đầu người đều cao hơn nhiều so với kịch bản không thành lập đặc khu.

Với những quy định cụ thể về cơ chế, chính sách, ông Dũng cho rằng, ưu đãi không đóng vai trò quyết định mà môi trường đầu tư kinh doanh có thuận lợi không, có thông thoáng không, đảm bảo cạnh tranh không mới quan trọng.

“Dự thảo luật mới đã giảm thiểu ưu đãi, chỉ tập trung vào một số ngành nghề và trong một thời hạn nhất định, các ưu đãi đã thấp hơn dự tính ban đầu, được cân nhắc tính toán rất kỹ càng đảm bảo tính chặt chẽ và đề nghị không thu hẹp ưu đãi nữa, sẽ mất tính vượt trội và cạnh tranh” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thuyết phục Thường vụ Quốc hội.

Ông Dũng cũng nhấn mạnh, với quy định của dự thảo luật thì ngân sách chỉ bỏ ra làm vốn mồi để thu hút đầu tư. Và vốn Trung ương hỗ trợ về là dòng riêng, tỉnh không được sử dụng.

Bộ trưởng cũng trình bày một số điểm băn khoăn như: xây dựng thể chế đó rồi nhưng các nhà đầu tư chấp nhận đến đâu, luật đang bàn cho họ quyền này quyền kia nhưng họ hưởng ứng đến đâu; đến nay cũng chưa xác định được các nhà đầu tư chiến lược, mà đó là vấn đề quyết định sự thành bại của các đặc khu; bộ máy và đội ngũ cán bộ cho đặc khu được tăng mạnh phân cấp phân quyền, nhưng có điều hành được không?

Phát biểu sau đó, cả lãnh đạo Quảng Ninh và Khánh Hoà, nơi có hai đặc khu Vân Đồn và Bắc Vân Phong đều đồng tình với Bộ trưởng Dũng là nên giữ các chính sách ưu đãi đầu tư, không nên thu hẹp thêm nữa.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà, ông Trần Sơn Hải nêu cảm nhận, khi bàn chính sách ưu đãi cho các đặc khu mới nhìn từ góc độ cơ quan quản lý nhà nước. Theo ông thì phải xem các nhà đầu tư suy nghĩ gì, bởi nhà đầu tư phải tính đến lợi nhuận mới vào các đặc khu. Vì thế cần cân đo đong đếm ưu đãi theo từng thời điểm, và nên giữ nguyên các chính sách đã trình.

Từ góc độ cơ quan thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Khắc Định thông tin thêm là cho đến tận chiều thứ sáu tuần trước Chính phủ vẫn muốn giữ một số chính sách ưu đãi thuế như dự thảo luật ban đầu nhưng ban soạn thảo thống nhất giữ như mức hiện tại.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu khẳng định sự thống nhất quan điểm là luật về ba đặc khu bảo đảm vượt trội về cơ chế chính sách, nhưng không trái Hiến pháp, bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh bình đẳng của các thành phần kinh tế.