Virus corona càn quét khắp các châu lục, thế giới "đứng ngồi không yên"

Cả thế giới lo lắng vì dịch bệnh lây lan

Tại Iran, sự bùng phát của các ca lây nhiễm virus corona (Covid-19) đã làm nảy sinh những lo ngại về một căn bệnh truyền nhiễm khắp Trung Đông. Tại Italia, một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Âu, các quan chức đang nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh làm tê liệt trung tâm tài chính Milan. Và tại New York, London và Tokyo, các thị trường tài chính đã lao dốc do lo ngại dợt dịch sẽ làm tê liệt nền kinh tế toàn cầu.

Từ châu Á, châu Âu tới Bắc Mỹ, sự lây lan chết người của virus corona đã gia tăng từ đầu tuần này, đặt thêm gánh nặng lên thế giới vốn đang vật lộn với các cuộc chiến thương mại, chính trị dân túy và xung đột giáo phái.

Không trừ một ai, dịch corona đang ảnh hưởng tới cả các quốc gia cởi mở và khép kín, các nền dân chủ và chuyên chế, các quốc gia phát triển và các vùng chiến sự. Điều đó khiến việc kiểm soát dịch bệnh trở nên càng khó khăn hơn.

Việc Italia, Iran và Hàn Quốc trở thành các "ổ dịch" mới cũng cho thấy sự thiếu vắng một chiến lược phối hợp toàn cầu nhằm chiến đấu với dịch bệnh, mà cho tới nay đã khiến gần 80.000 người mắc bệnh tại 43 quốc gia và vùng lãnh thổ, khiến ít nhất 2.600 người thiệt mạng.

Một phái đoàn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), được cử tới Trung Quốc để đánh giá tình hình, ngày 24/2 đã cảnh báo rằng thế giới chưa sẵn sàng cho một sự bùng phát lớn. Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cũng cho hay, một sự ứng phó phối hợp đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế thiệt hại làm và làm chậm một sự bùng phát mà họ nói là không thể ngăn chặn được nữa.

“6 quốc gia mới đã thông báo các ca nhiễm vào sáng nay”, Michael T. Osterholm, giám đốc Trung tâm chính sách và nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota (Mỹ) nói ngày 24/2. “Đây là một bước ngoặt trong cuộc khủng hoảng này. Thế giới cần đặt câu hỏi: “Chúng ta có thể làm gì cùng nhau để chiến đấu với nó?”.

Trong nhiều tuần qua, hầu hết thế giới đều tập trung vào Trung Quốc, nơi hàng chục triệu người đã bị cách ly nghiêm ngặt để cố gắng ngăn dịch bệnh lây lan. Nhưng đến ngày 24/2, các ca nhiễm mới ở Iran, Hàn Quốc và Italia đang thách thức các hệ thống chính trị rất khác, với các hệ thống y tế cũng rất khác.

Tại Iran, giới chức đã đóng cửa các trường học và các trung tâm văn hóa tại 14 tỉnh nhằm khống chế dịch bệnh. Giới chức Iran cho biết 61 người đã bị nhiễm, trong đó 15 người tử vong. Nhưng con số này cũng gây nghi ngờ, khi những người chỉ trích nói con số thực tế có thể cao hơn.

Các tin tức tại Iran đã gây chấn động các quốc gia láng giềng, một số trong đó có đường biên giới dài nhưng không được kiểm soát chặt chẽ. Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ đã tạm thời đóng cửa biên giới với Iran hôm 23/2. Afghanistan, vốn thông báo ca nhiễm đầu tiên hôm 24/2, đã cấm tất cả các công dân tới Iran, trừ các lý do nhân đạo thật sự cần thiết.

Các ca nhiễm virus corona, một số có liên quan tới Iran, đã xuất hiện tại nhiều nước trong khu vực như Iraq, Li băng, Israel, Ai cập, Kuwait và Oman.

“Các quốc gia sẽ bắt đầu không thông báo các ca nhiễm, vì họ dường như không muốn nói rằng một thảm kịch kinh hoàng đã xảy ra với họ hoặc họ không muốn bị cáo buộc gây bất ổn thế giới”, tiến sĩ Osterholm nói.

Ông Osterholm nói thêm, đến một thời điểm nào đó, virus cho thể lan rộng và trở thành vấn đề phổ biến trên khắp thế giới tới nỗi nguồn gốc xuất xứ của nó không còn quan trọng nữa.

Hiện thời, mặc dù người Trung Quốc đi ra nước ngoài đang đối mặt với sự nghi ngờ hoặc thậm chí kỳ thị. Tại Hàn Quốc, điểm đến yêu thích của người Trung Quốc, một số cửa hàng đã treo biển không phục vụ người Trung Quốc.

Nhưng đến ngày 26/2, Hàn Quốc đã trở thành ổ dịch lớn nhất bên ngoài Trung Quốc với gần 1.300 ca nhiễm và 12 người tử vong. Tổng thống Moon Jae-in đã nâng mức cảnh báo lên cao nhất, mở đường để chính phủ phong tỏa các thành phố và thực hiện các biện pháp mạnh khác.

Tại Italia, giới chức đã cách ly hơn 50.000 người tại 11 thị trấn thuộc vùng Lombardy ở miền bắc, một phần trong nỗ lực ngăn virus lan tới Milan, nơi sự bùng có thể quật đổ nền kinh tế nước này. Italy đã thông báo 7 ca tử vong.

Tại Brussel, giới chức tại Liên minh châu Âu cho biết họ luôn giữ liên lạc với chính phủ Italia, trong khi các nước láng giềng lớn như Đức và Pháp cam kết vẫn mở cửa biên giới. Giới chức châu Âu nói họ không khuyên các quốc gia thành viên hạn chế biên giới trong khu vực Schengen.

Tuy nhiên, sự cảnh giác vẫn được tăng cường. Ngày 23/2, Áo đã giữ một chuyến tàu ở biên giới với Italia do có nghi ngờ rằng 2 trong số 300 hành khách trên tàu từ Venice có virus. Tàu đã được phép vào Áo sau đó, sau khi các hành khách có kết quả âm tính với virus.

Ngày 24/2, giới chức tại Lyon (Pháp) đã chặn một xe buýt từ Milan và kiểm tra các hành khách bên trong do nghi ngờ có một trường hợp trên xe nhiễm bệnh, báo Le Parisien cho hay. Các hành khách trên một chuyến bay từ Alitalia từ Rome đi Mauritius đã quyết định quay về nhà sau khi được thông báo rằng họ sẽ phải bị cách ly.

Thế giới cần bắt tay hành động

Ở giai đoạn này của cuộc khủng hoảng, việc đóng cửa biên giới nhìn chung là vô ích. Trong nhiều trường hợp, virus bị lây lan sang quốc gia khác trước khi biên giới bị đóng cửa. Và việc phát hiện trở nên khó hơn vì virus có thể truyền từ người này qua người khác mà có rất ít hoặc thậm chí không có triệu chứng.

“Mọi người luôn tìm cách di chuyển. Thậm chí trước khi lệnh phong tỏa được áp dụng tại Trung Quốc, 3 triệu người đã di chuyển”, giáo sư Devi Sridhar, giám đốc chương trình quản trị y tế toàn cầu tại Đại học Edinburgh (Anh), nói.

Bà Sridhar cho rằng trọng tâm bây giờ nên là các chiến dịch vắc xin và trang bị cho các trung tâm y tế các thiết bị hô hấp phù hợp. Bà cũng cho rằng các bệnh viện cần thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus.

Theo chuyên gia trên, châu Âu có khả năng chiến đấu với virus corona tốt hơn các khu vực khác trên thế giới do có hệ thống báo cáo đáng tin cậy và sự tin tưởng tương đối cao giữa công chúng và các giới chức y tế.

Tại Anh, nơi có 13 trường hợp được xác nhận nhiễm virus, một phát ngôn viên của Thủ tướng Boris Johnson ngày 24/2 đã ra một tuyên bố nói rằng Anh đã sẵn sàng cho bất kỳ trường hợp lây nhiễm bổ sung nào.

Tuy nhiên, tại châu Âu, vẫn có những dấu hiệu đáng lo ngại cho thấy sự thiếu phối hợp. Khi Italia lâm vào khủng hoảng hồi cuối tuần qua, các quan chức tại Brussels đã phải chật vật thuyết phục các nước thành viên khác chia sẻ thông tin nhanh chóng và phối hợp về cách thức đối phó với dịch bệnh.

Những điểm yếu như vậy có vẻ giống Trung Quốc, vốn vấp phải sự chỉ trích về việc hành động chậm sau khi virus khởi phát tại thành phố Vũ Hán.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thừa nhận rằng dịch bệch corona là cuộc khủng hoảng y tế nghiêm trọng nhất mà Trung Quốc phải đối mặt, và cũng là nhiệm vụ phòng chống khó khăn nhất để phòng chống kể từ khi đất nước được sáng lập. Bắc Kinh đã buộc phải hoãn kỳ họp quốc hội - sự kiện chính trị lớn nhất trong năm.

Nhưng các quan chức y tế cho hay khi ý thức được về mối đe dọa, nước này đã hành động quyết liệt.

Đội ngũ của WHO tại Trung Quốc cho hay các biện pháp quyết liệt mà chính phủ Trung Quốc áp dụng có thể đã cứu sống hàng nghìn người khỏi bị nhiễm.

Nhưng khi virus lây lan nhanh chóng, tiến sĩ Aylward cảnh báo rằng các quốc gia khác cần phản ứng nhanh chóng và quyết liệt. “Chúng ta đều phải xem xét hệ thống của mình vì không hệ thống nào hành động đủ nhanh”.

An Bình

Theo NYT