Mỹ thông qua 2 dự luật thân Đài Loan, ông Trump "chọc giận" Trung Quốc?

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Ảnh: AP)

Mỹ thông qua 2 dự luật thân Đài Loan

Theo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, hai dự luật thân Đài Loan được Hạ viện Mỹ thông qua vẫn cần sự phê chuẩn của Thượng viện Mỹ và Tổng thống Donald Trump trước khi chính thức có hiệu lực. Tuy vậy, động thái của Hạ viện Mỹ cũng đủ để chọc giận Trung Quốc, tương tự cuộc điện đàm chưa từng có tiền lệ của ông Trump và nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn cũng như việc Tổng thống Mỹ từng tuyên bố chính sách “Một Trung Quốc” có thể đặt lên bàn đàm phán cách đây hơn một năm.

Một trong số hai dự luật được Hạ viện Mỹ thông qua có tên Đạo luật Du lịch Đài Loan. Văn bản này cho phép đẩy mạnh các cuộc trao đổi chính thức giữa Mỹ và Đài Loan. Các cuộc trao đổi như vậy đã bị hai bên né tránh kể từ khi Mỹ chuyển quan hệ ngoại giao từ Đài Loan sang Trung Quốc vào năm 1979.

Nếu chính thức có hiệu lực, dự luật trên sẽ cho phép các quan chức chính phủ Mỹ tới Đài Loan và gặp gỡ những người đồng cấp. Dự luật cũng sẽ mở đường cho các quan chức cấp cao Đài Loan tới thăm Mỹ và gặp các quan chức Mỹ, bao gồm những người làm việc trong các cơ quan nhà nước và quốc phòng.

Dự luật thứ hai được xây dựng với mục đích cho phép Đài Loan giành lại tư cách quan sát viên tại Hội đồng Y tế Thế giới - cơ quan ra quyết định tại Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Cả hai dự luật trên cho thấy Đài Loan vẫn là một vấn đề nhạy cảm giữa Mỹ và Trung Quốc, mặc dù Tổng thống Donald Trump từng nói với Chủ tịch Tập Cận Bình rằng ông sẽ tôn trọng chính sách “Một Trung Quốc”.

Trước khi hai dự luật được Hạ viện Mỹ thông qua, Tổng thống Trump hồi tháng 12/2017 đã ký Đạo luật Ủy quyền Phòng vệ Quốc gia, cho phép quân đội Mỹ trao đổi nhiều hơn với Đài Loan, bao gồm cả các cuộc viếng thăm lẫn nhau của các tàu chiến.

Động thái trên của nhà lãnh đạo Mỹ đã vấp phải sự phản ứng dữ dội từ Bắc Kinh. Ông Li Kexin, nhà ngoại giao tại Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington, tuyên bố các cuộc viếng thăm cảng lẫn nhau giữa Mỹ và Đài Loan sẽ kích hoạt Đạo luật Chống Ly khai của Trung Quốc.

“Thời điểm tàu chiến Mỹ cập cập cảng Cao Hùng (Đài Loan) cũng sẽ là lúc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc giành lấy Đài Loan bằng vũ lực”, ông Li tuyên bố.

Ông Trump sẽ dùng "lá bài" Đài Loan?

Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 29/10/2017 tới vùng lãnh thổ Hawaii của Mỹ để quá cảnh trước khi tới thăm một số nước tại Thái Bình Dương, bất chấp sự phản đối của Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Các nhà phân tích Trung Quốc cho rằng Tổng thống Trump sẽ cân nhắc tới các rủi ro chính trị nếu đồng ý phê chuẩn hai dự luật do Hạ viện thông qua. Nhà lãnh đạo Mỹ có thể sử dụng chúng làm “quân cờ” mặc cả với Trung Quốc.

Chuyên gia Zhang Yuquan từ Đại học Tôn Dật Tiên ở Quảng Châu, Trung Quốc, nhận định Tổng thống Trump có nhiều lựa chọn.

“Ông ấy có thể không ký thông qua dự luật. Ông ấy cũng có thể ký nhưng chưa thực thi ngay. Hoặc ông ấy có thể chỉ cử và đón các quan chức cấp thấp (của Đài Loan). Đây đều có thể là quân cờ mặc cả để trao đổi với Trung Quốc”, chuyên gia Zhang cho biết.

“Không ai nên nghi ngờ quyết tâm thống nhất mạnh mẽ của Chủ tịch Tập Cận Bình. Do vậy, tôi nghĩ ông Trump chỉ muốn đạt được một thỏa thuận bằng cách sử dụng quân cờ (Đài Loan)”, chuyên gia Trung Quốc cho biết thêm.

Theo chuyên gia Jia Qingguo, trưởng khoa Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh, Tổng thống Trump là một người khó đoán, “nhưng ông ấy sẽ hành xử thận trọng vì Trung Quốc sẽ phản ứng mạnh mẽ nếu thực sự diễn ra một cuộc gặp cấp cao giữa Mỹ - Đài Loan và điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới lợi ích quốc gia của Mỹ”.

“Hậu quả xấu nhất có thể xảy ra là sự đổ vỡ trong quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhưng tôi nghĩ mọi chuyện sẽ không đi xa như vậy”, chuyên gia Jia nhận định.