Lo “bẫy nợ”, Myanmar thu hẹp dự án cảng 7 tỷ USD với Trung Quốc

Cảng Kyauk Pyu tại Myanmar (Ảnh: SCMP)

Reuters dẫn lời các quan chức và cố vấn Myanmar cho biết dự án xây dựng cảng nước sâu Kyauk Pyu ở bờ biển phía tây nước này với kinh phí ước tính ban đầu là 7,3 tỷ USD đã vấp phải nhiều lời cảnh báo sau khi một loạt dự án do Trung Quốc rót vốn đều gặp vấn đề ở Sri Lanka và Pakistan.

Thứ trưởng Tài chính Myanmar Set Aung, người được bổ nhiệm dẫn đầu các cuộc đàm phán dự án hồi tháng 5, cho biết quy mô dự án cảng Kyauk Pyu “đã được cắt giảm đáng kể”. Trong khi đó, Sean Turnell, cố vấn kinh tế của bà Aung San Suu Kyi - cố vấn nhà nước Myanmar, nói rằng kinh phí của dự án cảng Kyauk Pyu đã giảm xuống chỉ còn 1,3 tỷ USD và khoản tiền này “phù hợp hơn” với khả năng của Myanmar.

Citic Group, tập đoàn nhà nước của Trung Quốc và là đơn vị phát triển dự án cảng Kyauk Pyu, cho biết các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn và số tiền 1,3 tỷ USD sẽ được chi cho “giai đoạn đầu” của dự án. Theo Citic Group, dự án này chia thành 4 giai đoạn, song không nói cụ thể về các giai đoạn kế tiếp.

Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Geng Shuang nói rằng theo những gì ông biết, “hiện tại cả hai nước đều đang tiến hành các cuộc đàm phán thương mại” đối với dự án Kyauk Pyu.

Trả lời phỏng vấn báo chí, Thứ trưởng Set Aung cho biết theo kế hoạch ban đầu, Myanmar sẽ phát triển khoảng 10 khu vực neo đậu tại cảng biển sâu 25m này. Tuy nhiên, quy mô hiện giảm xuống chỉ còn 2 khu vực neo đậu.

Kyauk Pyu là điểm nối của đường ống dẫn dầu dài 770 km vận chuyển dầu và khí tự nhiên tới tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Sử dụng đường ống từ Kyauk Pyu sẽ cho phép Trung Quốc có thêm tuyến đường mới để nhập khẩu dầu từ Trung Đông mà không cần đi qua nút giao chiến lược tại eo biển Malacca.

Cảng Kyauk Pyu là một dự án quan trọng trong Sáng kiến Vành đai và Con đường tham vọng của Trung Quốc với mục tiêu mở rộng các liên kết thương mại trên toàn thế giới. Mặc dù Bắc Kinh khẳng định sáng kiến này mang lại lợi ích cho cả hai bên khi Trung Quốc đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng của các nước, song nhiều câu hỏi vẫn được đặt ra về những khoản nợ khổng lồ mà các nước phải trả cho Trung Quốc khi thực thi dự án.

Thứ trưởng Set Aung khẳng định Myanmar sẽ không đánh đổi sự bảo đảm về chủ quyền để lấy các khoản vay cho dự án cảng nước sâu. Ông cũng nói thêm rằng thời hạn thực hiện dự án có thể sẽ bị lùi lại vài tháng vì Myanmar muốn thuê một hãng tư vấn quốc tế để khảo sát lại vấn đề kinh phí cho dự án. Theo kế hoạch ban đầu, dự án cảng Kyauk Pyu sẽ được khởi công trong năm nay.

“Ưu tiên của tôi ở thời điểm hiện tại là bảo đảm rằng chính phủ Myanmar sẽ không chịu gánh nặng về nợ”, ông Aung nói.

Trước đó, các quan chức Myanmar đã đưa ra cảnh báo rằng nước này có thể rơi vào tình trạng bẫy nợ của Trung Quốc, tương tự trường hợp của Sri Lanka. Chính phủ Sri Lanka đã đồng ý cho Trung Quốc thuê một cảng chiến lược để khấu trừ các khoản nợ từng được vay để xây dựng chính cảng này.