APEC lần đầu không đạt được tuyên bố chung do căng thẳng Mỹ - Trung

Lãnh đạo các nền kinh tế thành viên APEC chụp ảnh chung tại Papua New Guinea. (Ảnh: Reuters)

Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức Trung Quốc hôm nay 18/11 cho biết lãnh đạo của 21 nền kinh tế thành viên APEC đã không thể đưa ra tuyên bố chung bằng văn bản chính thức như thông lệ của các kỳ họp APEC trước đây dù các cuộc họp APEC năm nay ở Papua New Guinea đã kết thúc. Đây là chuyện lần đầu tiên xảy ra trong lịch sử các kỳ họp APEC.

“Các nhà lãnh đạo nhất trí rằng thay vì đưa ra tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo như truyền thống, họ sẽ chuyển cho Papua New Guinea, với tư cách là nước chủ nhà, để đưa ra tuyên bố của chủ tọa thay mặt cho các thành viên (APEC)”, Zhang Xiaolong, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng thừa nhận rằng “tầm nhìn khác biệt về các vấn đề cụ thể liên quan tới thương mại đã ngăn cản (các thành viên APEC) đạt được sự đồng thuận để ra một tuyên bố chung”. Trong khi đó Thủ tướng Papua New Guinea Peter O’Neill hôm nay cho biết nước này sẽ ra tuyên bố chính thức về hội nghị APEC năm nay trong vài ngày tới.

Trước đó, Ngoại trưởng Papua New Guinea Rimbink Pato chia sẻ với Reuters rằng sự mâu thuẫn về tầm nhìn khu vực khiến các nước thành viên APEC không thể soạn thảo thành công một tuyên bố chung, đặc biệt gắn với vai trò của Trung Quốc và Mỹ. Theo SCMP, Bắc Kinh đã “xung đột” với Washington vì Mỹ muốn tuyên bố chung phải đề cập tới những cải cách cần thiết nhằm mang lại một “sân chơi công bằng” cho Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Một nguồn tin cấp cao của chính phủ một nước Đông Nam Á tiết lộ với SCMP rằng các cuộc đàm phán vào phút chót “rất căng thẳng”.

“Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chúng tôi vẫn không thể đạt được thỏa thuận về các vấn đề thương mại nhất định. Hố sâu ngăn cách quá lớn. Mỹ và Trung Quốc không thể đạt được đồng thuận. Tôi không ngạc nhiên về kết quả này”, nguồn tin cho biết.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc liên tục tăng lên khi đại diện của hai nước hôm qua 17/11 đã đưa ra những tuyên bố chỉ trích lẫn nhau. Cả Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đều đổ lỗi cho nhau về cuộc chiến thương mại thông qua những bài phát biểu công khai tại APEC.

Phó Tổng thống Pence cảnh báo các nước nhỏ không nên bị “lôi kéo” bởi Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, một chương trình phát triển cơ sở hạ tầng nhờ sự viện trợ và vay vốn của Bắc Kinh. Ông Pence cho rằng các khoản vay không minh bạch của Trung Quốc dễ đẩy các nước vào bẫy nợ nguy hiểm. Thay vào đó, các nước nên hợp tác với Mỹ vì Washington sẽ không “dìm các nước trong biển nợ”.

Trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định Sáng kiến Vành đai và Con đường không phải là “bẫy nợ” và cũng không có chương trình nào mờ ám. Ông Tập cũng chỉ trích chính sách bảo hộ thương mại “Nước Mỹ là số một” của chính quyền Donald Trump, cho rằng đây là cách tiếp cận thiển cận và chắc chắn sẽ thất bại.

Hãng thông tấn AFP dẫn 3 nguồn tin cho biết các quan chức Trung Quốc đã tìm cách vào văn phòng của ngoại trưởng Papua New Guinea với nỗ lực tác động để sửa đổi tuyên bố chung hội nghị APEC. Cảnh sát được cho là đã phải xuất hiện để đưa các quan chức này ra ngoài. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng bác bỏ thông tin trên.