Microsoft đã sẵn sàng "khai tử" Windows 10, số phận của 240 triệu máy tính sẽ đi về đâu?

Chưa bao giờ rác thải điện tử đứng trước nguy cơ quá tải đột biến kỷ lục lên đến 240 triệu máy tính, sau sự kiện Microsoft công bố thời gian ngừng hỗ trợ cập nhật cho máy tính Windows 10.

Microsoft đã công bố kế hoạch chấm dứt hỗ trợ cho hệ điều hành Windows 10 vào năm 2025, đưa ra một bước đi quan trọng nhưng cũng gây ra nhiều hệ quả. Với hàng trăm triệu thiết bị có nguy cơ trở thành rác thải điện tử do không nhận được các bản cập nhật an ninh và tính năng mới, việc này đang gây ra những câu hỏi lớn về môi trường và sự bền vững trong ngành công nghệ.

240 triệu máy tính Windows 10 sắp trở thành phế liệu

Theo ước tính của các nhà phân tích, khoảng 240 triệu máy tính cá nhân (PC) đang chạy Windows 10 sẽ trở thành rác thải điện tử vào năm 2025 khi Microsoft chính thức ngừng hỗ trợ hệ điều hành này. Đây là hệ quả tất yếu của chu kỳ hỗ trợ sản phẩm 10 năm mà Microsoft áp dụng, tương tự như trường hợp Windows 7 trước đây.

Việc Microsoft khai tử Windows 10 đặt ra thách thức lớn cho người dùng và môi trường. Nhiều người dùng, đặc biệt là doanh nghiệp, sẽ phải đối mặt với lựa chọn khó khăn: nâng cấp lên Windows 11 mới nhất hoặc mua máy tính mới. Tuy nhiên, không phải tất cả các thiết bị đều đáp ứng được yêu cầu phần cứng cao hơn của Windows 11, dẫn đến nguy cơ gia tăng rác thải điện tử.

Bên cạnh tác động đến người dùng, vấn đề rác thải điện tử cũng là gánh nặng lớn cho môi trường. Máy tính chứa nhiều chất độc hại như chì, thủy ngân, cadmium và brom, nếu không được xử lý đúng cách, những chất này có thể gây ô nhiễm nguồn nước và đất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

Thay vì vứt bỏ, người dùng nên tái chế máy tính cũ một cách an toàn và thân thiện với môi trường. Người dùng có thể trả phí để tiếp tục sử dụng, Microsoft cung cấp chương trình này cho Windows 10 trong ba năm sau khi kết thúc hỗ trợ. Tuy nhiên, chi phí cho chương trình này tương đối cao (61 đô la Mỹ cho năm đầu tiên, 122 đô la cho năm thứ hai và 244 đô la cho năm thứ ba) và có thể không phù hợp với tất cả người dùng.

Một nguồn rác khổng lồ được sinh ra

Việc ngừng hỗ trợ Windows 10 không chỉ là một món hời cho các bãi chôn lấp. Jessop giải thích rằng "Do nhu cầu đáng kể trong thời kỳ Covid, nhiều đội máy tính cá nhân của doanh nghiệp cần được làm mới". Điều đó, cùng với việc kết thúc hỗ trợ cho Windows 10, sẽ thúc đẩy doanh số bán PC trong những tháng tới. Một cuộc khảo sát của Canalys về các đối tác kênh cho thấy 73% các đối tác mong đợi Win10 EoS sẽ tác động đến kế hoạch làm mới của khách hàng trong 12 tháng tới.

Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang dẫn đến việc phần cứng của Windows 10 trở nên lỗi thời, bất kể Microsoft có tiếp tục hỗ trợ hay không. Các ứng dụng và tính năng do AI điều khiển đòi hỏi phần cứng mạnh mẽ hơn so với những gì Windows 10 có thể cung cấp, điều này dẫn đến nhu cầu xử lý mạnh mẽ hơn.

83% CIO của các doanh nghiệp dự đoán sẽ chuyển khối lượng công việc AI từ đám mây công cộng sang thiết bị trong năm nay. Điều này cho thấy sự chuyển đổi rõ rệt từ mô hình truy cập dữ liệu trên đám mây sang việc xử lý dữ liệu trên thiết bị để tối ưu hoá hiệu suất và bảo mật. Nhìn chung, các thiết bị Windows 10 đang đứng trước ngưỡng bị khai tử hàng loạt khiến do số lượng rác thải trở nên khủng hoảng hơn bao giờ hết, ước tính lên đến 240 triệu chiếc.

Sử dụng máy tính đời mới để hỗ trợ cập nhật lâu hơn

Việc chuyển đổi sang các phiên bản mới của hệ điều hành là một bước quan trọng để đảm bảo an toàn và sự bền vững cho các thiết bị điện tử cá nhân. Các phiên bản mới thường đi kèm với các cập nhật bảo mật thường xuyên và các tính năng nâng cao, giúp người dùng tránh được các lỗ hổng bảo mật tiềm ẩn và tối ưu hóa hiệu suất hệ thống.

Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra một số thách thức đối với các tổ chức và người dùng cá nhân. Russ Ernst, Giám đốc công nghệ của Blancco Technology Group, lưu ý rằng hiện nay, có xu hướng muốn tận dụng tối đa tuổi thọ phần cứng của các thiết bị. Các doanh nghiệp đang dần chuyển từ chu kỳ sử dụng ba năm truyền thống sang chu kỳ bảo trì kéo dài hơn, thậm chí lên đến bảy năm, nhằm giảm thiểu chi phí và tối ưu hóa tài nguyên.

Các nhà sản xuất như HP đang dần điều chỉnh chiến lược của mình để phù hợp với nhu cầu này, đưa ra các giải pháp thiết kế máy tính có thể sử dụng lâu dài hơn. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác điện tử mà còn giúp cải thiện tính bền vững của sản phẩm công nghệ.

Một chiến lược hiệu quả để kéo dài tuổi thọ của các thiết bị là phân tầng phần cứng (hardware tiering), cho phép các đơn vị trong doanh nghiệp sử dụng lại các thiết bị với các mức độ sử dụng khác nhau. Có nghĩa, máy tính đời cao sau khi không còn phù hợp sẽ chuyển xuống bộ phận thấp hơn với nhu cầu sử dụng thấp hơn để tận dụng tối đa thiết bị.

Bài học về tính bền vững

Sự kiện này đặt ra câu hỏi lớn về tính bền vững của công nghệ và thái độ tiêu dùng của chúng ta. Việc sử dụng và bảo trì máy tính một cách bền bỉ có thể giúp giảm thiểu lượng rác điện tử, đồng thời thúc đẩy các nhà sản xuất phần cứng và phần mềm phát triển các giải pháp bảo trì lâu dài cho các thiết bị.

Các nhà cung cấp thiết bị và hệ điều hành đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rác thải điện tử bằng cách thiết kế sản phẩm bền bỉ, dễ sửa chữa và có thể tái chế để kéo dài tuổi thọ. Đồng thời, cung cấp các bản cập nhật phần mềm và dịch vụ hỗ trợ lâu dài để duy trì tính bảo mật và hiệu suất của thiết bị.

Giảm thiểu lượng rác thải điện tử do ngừng hỗ trợ Windows 10 đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ từ các nhà cung cấp, người tiêu dùng và nhà hoạch định chính sách. Mỗi bên có vai trò quan trọng trong việc thiết kế, sử dụng và xử lý thiết bị điện tử một cách bền vững, nhằm bảo vệ môi trường và tối ưu hóa sử dụng tài nguyên công nghệ.