Nghệ sĩ "sau mành" của phường rối nước 300 tuổi ở Hà Nội

Vào thời hậu Lê có ông tướng công tên thật là Nguyễn Đăng Vinh quê Đào Thục (xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội) làm quan Tổng nội giám chú ý việc mở mang xây dựng đất nước quê hương giàu đẹp. Sau này, ông về quê lập ra các phường hội như phường võ, phường thầy, phường thợ, phường cối và đặc biệt là phường rối nước.

Từ ngày ra đời đến nay, phường rối nước Đào Thục đã trải qua nhiều biến cố, lúc hưng lúc thịnh, có thời điểm phải dừng hẳn. Năm 1957, nghề rối được khôi phục sau thời gian dài gián đoạn. Đến năm 2007 phường rối đẩy mạnh hoạt động hiệu quả hơn nhờ mở rộng thông tin.

Các con rối đều do người làng Đào Thục làm với kỹ năng khéo léo truyền thống lâu đời, sử dụng rối máy sào dây. Con rối lắc đều và vung vẩy được cả 2 tay, dễ dàng sang phải, sang trái, đặc biệt con rối có thể đi vào buồng trò bằng cách quay ngược trở lại.

Ông Đinh Thế Văn là nghệ nhân rối nước Đào Thục tâm huyết với nghề từ thuở nhỏ. Cha ông là cụ Đinh Văn Viết rất giỏi nghề, có thể làm diễn viên, làm quân rối, đạo diễn và là người truyền cảm hứng cho ông Văn.

Múa rối nước là một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống độc đáo, ra đời từ nền văn hóa lúa nước. Từ một nghệ thuật mang yếu tố dân gian, múa rối nước đã trở thành một nghệ thuật truyền thống, một sáng tạo đặc biệt của người Việt Nam.

Đến nay phường rối đã có lực lượng khá đông đảo, lên đến 53 người và còn lưu giữ được 22 trò diễn dân gian như: đốt pháo bật cờ, câu ếch, trâu chui ống, đánh cáo bắt vịt, xay thóc giã gạo, tráng sỹ đả hổ... ngoài ra còn có một số tiết mục mới xây dựng như: Hà Nội 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không.

Chân dung một diễn viên múa rối nước Đào Thục phía sau sân khấu trong một tích trò diễn cổ.

Quân rối rồng có thể phun nước, khạc lửa rất dũng mãnh.

Để điều khiển quân rối rồng phải cần đến 2 người ở phía sau sân khấu.

Có 2 điểm khác biệt giữa rối nước Đào Thục với các phường rối khác như tiết mục đốt pháo bật cờ được biểu diễn đầu tiên, ở các phường khác là tiết mục chú tễu.

Ngay từ lúc xuất hiện, anh Ba Khí chỉ mang tính chất như nhà tổ chức chương trình, ca ngợi quê hương đất nước, chào đón khán giả, luôn vui tươi hóm hỉnh. Đây là nghệ thuật đỉnh cao của thú chơi rối riêng của làng Đào Thục, chơi rối để mua vui cho thiên hạ

Các tích trò cổ của phường rối Đào Thục đều hướng đến người nông dân và công việc đồng áng, thông qua đó người xem sẽ thấy bức tranh phong cảnh làng quê Việt Nam tất bật mỗi khi vào vụ như tiết mục nhà nông cày cấy.